Αίσθηση μοναξιάς
«Ο λόγος που βρίσκομαι εδώ είναι πως μου είναι σχεδόν αδύνατον να μείνω μόνη στο σπίτι μου. Όταν ο σύντροφός μου χρειαστεί να λείψει κάποιο βράδυ, πηγαίνω πάντα να μείνω με τους γονείς μου. Φοβάμαι πως θα με πιάσει πανικός, πως θα πεθάνω και δεν θα υπάρχει κανείς κοντά μου να με βοηθήσει. Κάποιες φορές φαντάζομαι πως είμαι μόνη στον κόσμο αυτόν και τότε τρέχω στο παράθυρο για να διαπιστώσω πως αυτό δεν είναι αλήθεια, κοιτώντας με αγωνία να δω κάποιο αυτοκίνητο ή πεζό να περνά κάτω στο δρόμο… Είμαι σε απόγνωση, βοηθήστε με!!!».
Αυτά ήταν τα λόγια της όμορφης 30χρονης και πολύ πετυχημένης επαγγελματικά νέας κοπέλας που καθόταν απέναντί μου και με κοιτούσε με μια έκφραση αγωνίας στο πρόσωπο.
Όλοι μας έχουμε νιώσει κάποιες φορές μοναξιά. Για κάποιους, όμως, η αίσθηση αυτή είναι πολύ συχνότερη, ίσως μόνιμη -και πιθανόν πολύ ισχυρότερη- σε σημείο που το ενδεχόμενο να πάψουν να υπάρχουν να φαντάζει εντός τους ως πολύ καλύτερη εναλλακτική λύση από το να υπάρχουν, χωρίς, όμως, να έχουν κάποιον ιδιαίτερο ρόλο στη ζωή ή χωρίς να σημαίνουν κάτι το ιδιαίτερο για τους άλλους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το ό,τι οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι αυτόχειρες βιώνουν για μεγάλο διάστημα μια βαθιά αίσθηση μοναξιάς. Όταν η αίσθηση μοναξιάς χτυπά την πόρτα της ψυχής κάποιου, τότε αυτός θέλει συχνά να γαντζωθεί από οτιδήποτε ή από οποιονδήποτε, αρκεί να πάψει να νιώθει μόνος. Η αίσθηση μοναξιάς είναι σαν να του υπενθυμίζει το πόσο ασήμαντος τελικά είναι, σε σημείο που να παραμένει συχνά ακόμα και σε σχέσεις που όχι μόνο τίποτα δεν του δίνουν αλλά, αντιθέτως, τον αποδυναμώνουν ακόμα περισσότερο…
Για τα άτομα που νιώθουν κάτι ανάλογο, η μοναξιά φαντάζει ως κάτι που τους επιβλήθηκε εκ των έξω. Λαχταρούν κυριολεκτικά για σχέσεις με άλλους ανθρώπους αλλά, για κάποιους λόγους, αυτό δεν είναι εφικτό. Αυτού του είδους η μοναξιά είναι, εν μέρει, αποτέλεσμα του ιδεώδους της σύγχρονης κοινωνίας μας, που υπερτονίζει την ατομικότητα και θέλει το άτομο όσο το δυνατόν πιο αυτάρκες. Εδώ, δεν μιλάμε για τα άτομα που επιλέγουν τη μοναξιά και που δεν επιθυμούν να έχουν σχέση με άλλους. Αυτό το είδος μοναξιάς έχει να κάνει, σε μεγάλο βαθμό, με έναν διαταραγμένο ψυχισμό.
Στη σύγχρονη κοινωνία, από τη στιγμή που το άτομο και η ατομικότητα αποτελούν ιδεολογικό επίκεντρο, είναι επόμενο και αυτονόητο η αυτάρκεια να έχει αναχθεί ως υπέρτατη αξία. Μία από τις σοβαρές συνέπειες αυτής της στάσης ζωής είναι η αίσθηση μοναξιάς που πλήττει σταδιακά όλο και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του σύγχρονου κόσμου, και που δεν έχει να κάνει με τον αριθμό ατόμων που βρίσκονται ή όχι δίπλα μας αλλά με την ύπαρξη ή όχι μιας αίσθησης συνύπαρξης με αυτούς. Μοιάζει όλο και περισσότερο να μεταβαλλόμαστε σε μία μάζα μοναχικών ατόμων…
Αίσθηση μοναξιάς
Ο σύγχρονος άνθρωπος, έχοντας αποδυναμώσει τους δεσμούς του ή αποδεσμευθεί -θεληματικά ή μη- από όλους και από όλα, έχει κατά κάποιον τρόπο απεριόριστη ελευθερία που, όμως, είναι χωρίς περιεχόμενο. Είναι μια ελευθερία/αποδέσμευση από τις παραδόσεις του, από το παρελθόν του ή από οτιδήποτε αποκλίνει από αυτό που καθορίζει η εκάστοτε «μόδα των καιρών». Είναι μια ελευθερία/αποδέσμευση από κάθε είδους «υποχρεωτική» σχέση και βαθιά πεποίθηση. Είναι μια ιδιότυπη ελευθερία χωρίς σαφές ή και καθόλου περιεχόμενο. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει, λοιπόν, να διαχειριστεί μία «ελευθερία» κενή από κάθε είδους δέσμευση ή ουσιαστικό περιεχόμενο -που του δίνει μεν θεωρητικά τη δυνατότητα να αυτοπραγματωθεί- χωρίς, όμως, να γνωρίζει το είδος του εαυτού που θέλει να πραγματώσει, το τι δηλαδή πραγματικά θέλει να κάνει και να είναι…
Αυτού του είδους το υπαρξιακό κενό και η απουσία μιας αίσθησης συνύπαρξης με άλλους έχει δημιουργήσει σε πολλούς από εμάς έναν τρόμο για τη μοναξιά, σε σημείο που να μην είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε τη θετική της πλευρά, αυτή της δυνατότητας περισυλλογής, αυτοπαρατήρησης και αυτογνωσίας. Οδηγεί πολλούς στην επιδίωξη να φανούν ή να προβληθούν, συχνά με οποιονδήποτε τρόπο ή κόστος. Τηλεοπτικές εκπομπές «εκπόρνευσης» ανθρώπινου πόνου και αξιοπρέπειας γνώρισαν και εξακολουθούν να γνωρίζουν ημέρες δόξας ανά τον κόσμο. Μοιάζει σαν να θεωρούμε πως η μοναξιά μας θα εξαφανιστεί, αρκεί να μας βλέπουν άλλοι ή να είμαστε το επίκεντρο όσο γίνεται περισσότερων ανθρώπων, ασχέτως προσωπικού κόστους ή έκθεσης της προσωπικής μας ζωής που γίνεται βορά ενός αδηφάγου τηλεοπτικού κοινού, και που θυμίζει ρωμαϊκή αρένα…
Η σύγχρονη μοναξιά, και η αίσθηση εσωτερικού κενού που προκαλεί, δημιουργεί εγωκεντρικούς/εγωπαθείς ανθρώπους με τεράστια ανάγκη για συνεχή προσοχή και επιβεβαίωση. Ένα τέτοιο άτομο νιώθει πως υπάρχει μόνον όταν βλέπει το είδωλό του στα μάτια των άλλων. Προσπαθεί απεγνωσμένα να ελκύσει την προσοχή, κάνοντας διάφορα ή μιλώντας για ώρες για τον εαυτό, τις επιτυχίες ή τα προβλήματά του, χωρίς συχνά να κάνει ούτε μία ερώτηση για το πώς τα περνά στη ζωή του ο «συνομιλητής» του…
Η υπεραξιολόγηση της αυτάρκειας στη σύγχρονη κοινωνία έχει οδηγήσει στο να βιώνεται η μοναξιά -εκτός των άλλων- και ως ντροπή. Αυτό εξωθεί πολλούς να θέλουν να δίνουν προς τα έξω την εντύπωση πως έχουν μια πλούσια κοινωνική ή/και προσωπική ζωή, όσο μόνοι και αν νιώθουν/είναι στην πραγματικότητα. Αυτός που νιώθει μοναξιά στη σύγχρονη κοινωνία, χωρίς να έχει καταφέρει να βρει επαρκή κοινωνικά υποκατάστατα, θεωρείται και νιώθει ως loser, και τους losers οι περισσότεροι τους αποφεύγουν και δεν τους θέλουν για φίλους…
Dr. Σάββας Ν. Σαλπιστής, M.Sc., Ph.D.
Κλινικός Ψυχολόγος Πανεπιστημίου Στοκχόλμης ενηλίκων και παίδων
Διπλωματούχος Ψυχοθεραπευτής
Βασιλικού Ιατροχειρουργικού Ινστιτούτου Karolinska Στοκχόλμης
Για την υπηρεσία online ψυχολόγος (online συνεδρίες) κάντε κλικ ΕΔΩ
Για ραντεβού στο γραφείο του Σάββα Ν. Σαλπιστή Ph.D. κάντε κλικ ΕΔΩ
Ψυχολόγος Θεσσαλονίκη , Ψυχολόγοι Θεσσαλονίκη , Ψυχολόγος Θεσσαλονίκη κέντρο , Ψυχολόγοι Θεσσαλονίκη κέντρο , Ψυχολόγος Online , Ατομική ψυχοθεραπεία , Θεραπεία ζεύγους , Θεραπεία ζεύγους θεσσαλονίκη, Θεραπεία παιδιών και εφήβων , Συμβουλευτικές συνεδρίες Θεσσαλονίκη, Συμβουλευτικές συνεδρίες
