Τι είναι, αλήθεια, ο ανδρισμός; Αυτό που βρίσκεται ανάμεσα στα αυτιά ή αυτό που κατοικοεδρεύει ανάμεσα στα σκέλια; Είναι περισσότερο άνδρες αυτοί που έχουν μεγαλύτερη μυϊκή δύναμη, που αθλούνται, που βρίζουν δυνατά, που δεν «μασάνε», που θεωρούν ως αδυναμία την οποιαδήποτε έκφραση συναισθημάτων -πλην του θυμού- και που υπερηφανεύονται, δηλώνοντας πως δεν ξέρουν ούτε ένα αυγό να τηγανίζουν;
Όλοι δε οι υπόλοιποι που δεν διαθέτουν ΤΑ μπράτσα, που δεν αθλούνται, που δεν μαλώνουν για το ποδόσφαιρο, που δεν ντρέπονται ακόμα και να δακρύσουν μπροστά σε άλλους -αν υπάρχει λόγος σοβαρός- και που τους αρέσει να ετοιμάζουν gourmet δείπνο για την καλή τους, αποτελούν, μήπως, υβρίδια ανδρισμού;
Ήταν, μήπως, ακόμα πιο αυθεντικοί ΑΝΔΡΕΣ εκείνοι που παλαιότερα χαστούκιζαν άνετα τη γυναίκα ή την καλή τους, όταν αυτή τολμούσε να διαφωνήσει σε κάτι ή να τους αμφισβητήσει, που δεν έδιναν λογαριασμό για το που θα πάνε, πότε θα επιστρέψουν, με ποιους ήταν, πού ξόδεψαν όλα τους τα χρήματά και που τους έτρεμαν τα παιδιά τους;
Υπάρχουν, αλήθεια, κριτήρια ανδρισμού; Μήπως ένα από αυτά είναι και η…μεζούρα; Αν ναι, μα τότε γιατί αυτά αλλάζουν; Ήταν λανθασμένα τα προηγούμενα κριτήρια ή απλά υπάρχει και σε όλα αυτά μόδα; Τα ερωτήματα ατέλειωτα…
Όταν σκεφτόμαστε γύρω από τον ανδρισμό -ή και τη θηλυκότητα- και έρχονται, αμέσως, στο νου διάφορες συγκεκριμένες ιδιότητες, εικόνες ή χαρακτηριστικά, τότε να είμαστε σίγουροι πως λειτουργούμε με βάση συγκεκριμένα στερεότυπα, χωρίς ίσως ακόμα και να το γνωρίζουμε, γιατί ο ανδρισμός, ως αφηρημένη έννοια, δεν είναι τίποτα άλλο παρά τα στερεότυπα ενός συγκεκριμένου ανδρικού ιδεώδους. Με απλά λόγια, όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που μια συγκεκριμένη κοινωνία, σε μία συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, θεωρεί ως αυτά που χαρακτηρίζουν τον ιδανικό άνδρα: πώς είναι το σώμα του, οι αγοραστικές του συνήθειες, το λεξιλόγιό του, το ντύσιμό του, η οικονομική του κατάσταση, οι κοινωνικές του σχέσεις κ.τ.λ. Το ίδιο αφορά και στη θηλυκότητα.
Τα πράγματα, όμως, έχουν αρχίσει να αλλάζουν. Πολλοί είναι αυτοί που μιλούν για μια κρίση του ανδρισμού. Η παλιά και ασφαλής άποψη, πως ένας άνδρας είναι απλά άνδρας και πως αυτό είναι μια παγκόσμια και αυτονόητη αλήθεια, δεν ισχύει πλέον. Το να είσαι απλά ετεροφυλόφιλος, επιθετικός, macho ή bodybuilder δεν αρκούν ως διαπιστεύσεις ανδρισμού από μόνα τους. Ο παραδοσιακός ανδρικός ρόλος εξαφανίζεται σταδιακά, προσαρμοζόμενος στα νέα κοινωνικοοικονομικά και πολιτισμικά δεδομένα, και δεν είναι πλέον το ίδιο απλός και σαφής όπως μερικές δεκαετίες πριν.
Ανδρισμός: τι είναι ο ανδρισμός;
Ένας άνδρας που σπρώχνει ένα παιδικό καροτσάκι στο δρόμο ή ένας που πάει για αποτρίχωση δεν θα χαρακτηριστούν αυτόματα ως ομοφυλόφιλοι ή θηλυπρεπείς σήμερα, κάτι που σίγουρα θα συνέβαινε μερικές δεκαετίες πριν. Αντίθετα, αν βλέπαμε σήμερα δύο έφηβους να περπατούν στο δρόμο, έχοντας ο ένας περασμένο το χέρι του στον ώμο του άλλου, -κάτι πάρα πολύ συνηθισμένο πριν από κάποιες δεκαετίες- το πρώτο που θα σκεφτόμασταν θα ήταν πως πρόκειται για ομοφυλόφιλους…
Οι άνδρες εγκλωβιστήκαμε στα στερεότυπα που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε και που, ενώ, αρχικά, μας βόλευαν, τελικά έγιναν ασφυκτικός βρόγχος που μας εμποδίζει, ολοένα και περισσότερο, να αναπνέουμε ελεύθερα. Ο άνδρας πρέπει να είναι πάντα δυνατός, να μην κλαίει ποτέ, να μη φοβάται, να μπορεί να αντιμετωπίζει τα πάντα, να μη δείχνει συναισθήματα, και άλλα πολλά που αλλοτριώνουν την ανθρώπινή του υπόσταση, μετατρέποντάς τον σε κάτι που δεν είναι, που δεν θα ήθελε -ενδεχομένως- να είναι και για το οποίο ούτε καν ρωτήθηκε…
Είναι πολύ συχνά τα συνειδητά ή υποσυνείδητα αισθήματα ζήλιας ανδρών απέναντι στην άνεση των γυναικών να μπορούν να κλαίνε, να εκφράζουν αισθήματα αδυναμίας, φόβου αλλά και χαράς ή αμεσότητας -για παράδειγμα- στις φιλικές τους σχέσεις.
Αντί, λοιπόν, να ταξινομούμε και να αξιολογούμε τους ανθρώπους βάσει συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, που βασίζονται, συνήθως, σε στερεότυπα -όπως ανδρικό/γυναικείο, λευκός/μαύρος, καπιταλιστής/κομμουνιστής κ.ά.-, προϊδεάζοντάς μας για το ποιόν των ατόμων αυτών, πριν καν τα γνωρίσουμε, και εμποδίζοντάς μας να τα γνωρίσουμε πραγματικά, ας μιλήσουμε για ανθρώπινα χαρακτηριστικά που μπορεί να είναι τόσα όσα και οι άνθρωποι γύρω μας και που μπορούν να μας βοηθήσουν σε μια πραγματική συνάντηση με τους Άλλους…
Dr. Σάββας Ν. Σαλπιστής, M.Sc., Ph.D.
Κλινικός Ψυχολόγος Πανεπιστημίου Στοκχόλμης ενηλίκων και παίδων
Διπλωματούχος Ψυχοθεραπευτής
Βασιλικού Ιατροχειρουργικού Ινστιτούτου Karolinska Στοκχόλμης
Για την υπηρεσία online ψυχολόγος (online συνεδρίες) κάντε κλικ ΕΔΩ
Για ραντεβού στο γραφείο του Σάββα Ν. Σαλπιστή Ph.D. κάντε κλικ ΕΔΩ
Ψυχολόγος Θεσσαλονίκη , Ψυχολόγοι Θεσσαλονίκη , Ψυχολόγος Θεσσαλονίκη κέντρο , Ψυχολόγοι Θεσσαλονίκη κέντρο , Ψυχολόγος Online , Ατομική ψυχοθεραπεία , Θεραπεία ζεύγους , Θεραπεία ζεύγους θεσσαλονίκη, Θεραπεία παιδιών και εφήβων , Συμβουλευτικές συνεδρίες Θεσσαλονίκη, Συμβουλευτικές συνεδρίες
