Πόσοι τολμούν να παραδεχθούν πως είναι περίεργοι; Σίγουρα ελάχιστοι, καθώς την περιέργεια συνοδεύουν πολλά απαξιωτικά και αρνητικά σχόλια, σε σημείο που να θεωρείται ελάττωμα. Παρόλα αυτά, η περιέργεια αποτελεί έμφυτο χαρακτηριστικό μας, χωρίς το οποίο δεν θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε.
Μιλώντας για την περιέργεια, έρχεται στο μυαλό των περισσοτέρων η εικόνα κάποιου συνταξιούχου που έχει στήσει καραούλι πίσω από την κουρτίνα του παραθύρου του για να ελέγχει τι κάνει ο γείτονάς του ή του ατόμου που ρωτά δήθεν από ενδιαφέρον διάφορα πράγματα, με μοναδικό σκοπό να τα μεταφέρει περαιτέρω. Στην πρώτη περίπτωση, μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για κάποιου είδους αντίδοτο κατά της ανίας ή -ενδεχομένως- ενός αισθήματος μοναξιάς, ενώ, στη δεύτερη, για κάποιου είδους φθόνο απέναντι στους άλλους. Η περιέργεια, όμως, είναι πολύ περισσότερα πράγματα από τα παραπάνω. Μπορεί να εκφράζει δίψα για δημιουργική μάθηση, αυθεντικό ενδιαφέρον για τον περίγυρο και τους άλλους και να κάνει τη ζωή πλουσιότερη.
Πώς μαθαίνουν και εμπλουτίζουν τις εμπειρίες τους τα μικρά παιδιά; Με το να θέλουν να αγγίζουν, να περιεργάζονται, να γεύονται, να καταστρέφουν, να ρωτούν, να μιμούνται, να πειραματίζονται. Τα βλέπουμε συχνά με τα ματάκια τους ορθάνοιχτα και με όλες τους τις αισθήσεις σε εγρήγορση, θέλοντας να διαπιστώσουν, να μάθουν, να ακούσουν. Είναι τεράστιο λάθος να αναστέλλουμε αυτή τη φυσική περιέργεια των παιδιών -που αποτελεί προϋπόθεση κάθε είδους μάθηση και ωριμότητα- είτε επειδή μας κουράζει είτε επειδή τη θεωρούμε, για δικούς μας λόγους, ανούσια. Αντίθετα, θα πρέπει να την ενθαρρύνουμε και να την προκαλούμε.
Έτσι μαθαίνει και ο έφηβος, πειραματιζόμενος γύρω από διάφορα πράγματα και μαθαίνοντας από τα λάθη, τις αντοχές και τις όποιες υπερβολές του, πίσω από τα οποία συχνά δεν κρύβεται τίποτα άλλο παρά μια περιέργεια να γνωρίσει, να μάθει, να αποκτήσει εμπειρίες, να βρει τη θέση που του ταιριάζει στη ζωή…
Περιέργεια
Ποιος ο λόγος να περνά ένας ερευνητής ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής του στο εργαστήριο, αν όχι η περιέργεια; Πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς τα αποτελέσματα της δημιουργικής περιέργειας τόσων σημαντικών ατόμων στην ιστορία της ανθρωπότητας, όπως ο Νεύτωνας, το ζεύγος Κιουρί, ο Φλέμινγκ, ο Παπανικολάου και τόσοι άλλοι; Όλοι μας, όμως, έχουμε βιώσει και κάποια από τις ακόλουθες καταστάσεις:
– Συζητούμε με ένα άτομο και το ρωτάμε για τη ζωή του, ακούγοντας με προσοχή και ενδιαφέρον. Όταν, όμως, η συζήτηση σταματά κάποια στιγμή, το συγκεκριμένο άτομο δεν ρωτά τίποτα για εμάς.
– Συζητούμε με ένα άλλο άτομο και αναφέρουμε κάποιο γεγονός από τη ζωή μας. Μόλις κάνουμε μία παύση για να πάρουμε ανάσα, αρχίζει να διηγείται κάτι ανάλογο, ή ακόμα και άσχετο, από τη δική του ζωή.
– Συζητούμε με ένα άτομο, και αυτό κοιτά συνέχεια αλλού, δείχνοντας πως οι σκέψεις του είναι αλλού.
Όλες οι παραπάνω περιπτώσεις δείχνουν έλλειψη αμοιβαίου ενδιαφέροντος και περιέργειας. Συχνά, υπάρχει η άποψη πως δεν θα πρέπει να παρεμβαίνουμε στην προσωπική ζωή των άλλων ή πως δεν πρέπει να ρωτάμε πάρα πολλά. Και όμως, η αλήθεια είναι πως οι περισσότεροι εκτιμούν το ενδιαφέρον αυτό, αν νιώσουν πως είναι αυθεντικό. Ταυτόχρονα, ο χρόνος αξιοποιείται πολύ πιο ουσιαστικά όταν μιλάμε για τα σημαντικά της ζωής και όχι για τα αδιάφορα ή «ανώδυνα».
Φυσικά υπάρχουν και οι αρνητικές πλευρές της περιέργειας. Αυτές, όμως, αφορούν συνήθως εκδηλώσεις ανωριμότητας και ψυχικών ελλειμμάτων. Όποιος δεν ενδιαφέρεται για τον διπλανό του είναι στην ουσία μόνος. Το γεγονός πως πεθαίνουν άτομα, χωρίς αυτό να γίνει αντιληπτό από τους γείτονες, δείχνει μέχρι πού μπορεί να οδηγήσει η έλλειψη περιέργειας και στοιχειώδους ενδιαφέροντος. Ενδιαφέρον για τον περίγυρο σημαίνει συμμετοχή της περιέργειας στην καθημερινότητά μας, αρκεί να γνωρίζουμε τα όριά της. Στο βαθμό που η περιέργεια βασίζεται στο σεβασμό του περίγυρου και των άλλων, αποτελεί προϋπόθεση εξέλιξης και ωριμότητας.
Ένα βασικό πρόβλημα της σύγχρονης κοινωνίας δεν είναι η ύπαρξη μεγάλης, αλλά η απουσία ακόμα και της ελάχιστης ουσιαστικής περιέργειας και ενδιαφέροντος για τους άλλους…
Dr. Σάββας Ν. Σαλπιστής, M.Sc., Ph.D.
Κλινικός Ψυχολόγος Πανεπιστημίου Στοκχόλμης ενηλίκων και παίδων
Διπλωματούχος Ψυχοθεραπευτής
Βασιλικού Ιατροχειρουργικού Ινστιτούτου Karolinska Στοκχόλμης
Για την υπηρεσία online ψυχολόγος (online συνεδρίες) κάντε κλικ ΕΔΩ
Για ραντεβού στο γραφείο του Σάββα Ν. Σαλπιστή Ph.D. κάντε κλικ ΕΔΩ
Ψυχολόγος Θεσσαλονίκη , Ψυχολόγοι Θεσσαλονίκη , Ψυχολόγος Θεσσαλονίκη κέντρο , Ψυχολόγοι Θεσσαλονίκη κέντρο , Ψυχολόγος Online , Ατομική ψυχοθεραπεία , Θεραπεία ζεύγους , Θεραπεία ζεύγους θεσσαλονίκη, Θεραπεία παιδιών και εφήβων , Συμβουλευτικές συνεδρίες Θεσσαλονίκη, Συμβουλευτικές συνεδρίες
