Share the post "Μαθησιακές δυσκολίες: συμπτώματα, διάγνωση, αντιμετώπιση"
Γενικά
Υπάρχουν διαφόρων ειδών μαθησιακές δυσκολίες (Μ.Δ.) που εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο στα διάφορα άτομα. Οι «γενικευμένες» Μ.Δ. έχουν ως αποτέλεσμα το άτομο να έχει μεγαλύτερες δυσκολίες από τους άλλους, όσον αφορά στη λήψη και αξιοποίηση πληροφοριών. Άλλοι πάλι μπορεί να έχουν «ειδικές» δυσκολίες σε έναν συγκεκριμένο τομέα, για παράδειγμα, στα μαθηματικά, στο γραπτό λόγο, σε κάποιες κινητικές δεξιότητες κ.ά.
Οι «γενικευμένες» Μ.Δ. σημαίνουν πως το άτομο λειτουργεί σε ένα χαμηλότερο του μέσου όρου επίπεδο. Ο πολύ περισσότερος χρόνος που χρειάζονται τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες για να μάθουν καινούργια πράγματα -ασχέτως ποια- έχει ως συνέπεια να μένουν αρκετά έως πολύ πίσω από τα άλλα παιδιά στα μαθήματά τους ή σε πολλά από αυτά που κάνουν με τους φίλους τους.
Οι καταστάσεις αυτές είναι αρκετά συνηθισμένες αλλά όχι πάντα προφανείς. Η συχνότητα εμφάνισής τους είναι η ίδια και στα δύο φύλα αλλά μπορεί να εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο. Τα αγόρια εκδραματίζουν συχνότερα τις διάφορες δυσκολίες τους, και έτσι αυτές επισημαίνονται ευκολότερα από τον περίγυρό τους. Αντίθετα, τα κορίτσια είναι, συνήθως, πιο ήσυχα και «βολικά», με αποτέλεσμα τα όποια προβλήματά τους να είναι δυσκολότερο ανιχνεύσιμα από τον περίγυρο.
Οι ειδικές Μ.Δ. σημαίνουν πως το άτομο έχει σαφείς δυσκολίες σε ένα συγκεκριμένο τομέα, για παράδειγμα, στη γραφή και ανάγνωση (δυσλεξία), στην κινητικότητά του (δυσπραξία) κ.ά. Στην κατηγορία αυτή, η συχνότητα εμφάνισης είναι μεγαλύτερη στα αγόρια.
Συμπτωματολογία
Οι «γενικευμένες» μαθησιακές δυσκολίες σημαίνουν πως το άτομο εξελίσσεται αργότερα και δυσκολότερα από τους άλλους και δεν φθάνει σχεδόν ποτέ στο ίδιο επίπεδο μάθησης με τους περισσότερους από αυτούς.
Η επιβραδυμένη εξέλιξη αποτελεί παράγοντα ευαλωτότητας για την εμφάνιση πολλών ψυχικών συμπτωμάτων και συνδρόμων. Αυτό συμβαίνει γιατί θεωρείται πως ένα συγκεκριμένο επίπεδο λειτουργικότητας, που βρίσκεται μέσα στα όρια του μέσου όρου, αποτελεί προϋπόθεση για την απόκτηση γνώσεων και άλλων ικανοτήτων που θα επιτρέψουν το άτομο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ζωής ως ενήλικας (αυτοεξυπηρέτηση, εργασία, σπουδές, σχέσεις κ.ά.).
Συνηθισμένα γεγονότα ζωής μπορεί σε άτομα με χαμηλό λειτουργικό επίπεδο να επιβαρύνουν τον ψυχισμό τους και να οδηγήσουν στην εμφάνιση συμπτωμάτων και ψυχικών διαταραχών.
Οι πιο περιορισμένες μορφές μαθησιακών δυσκολιών οδηγούν συχνά σε αισθήματα ανεπάρκειας και αποκλεισμού. Η έλλειψη πληροφόρησης και γνώσης του περίγυρου για τις ιδιαιτερότητες των ατόμων αυτών μπορεί να εκφράζεται με την άσκηση διαφόρων μορφών ψυχολογικής, ακόμα και σωματικής βίας σε βάρος των παιδιών αυτών, κάτι, που όταν συμβαίνει, αποτελεί έναν επιπλέον σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα για την κατάστασή τους.
Όλες οι μορφές μαθησιακών δυσκολιών εμφανίζονται πολύ συχνά σε άτομα με άλλου είδους αναπτυξιακές διαταραχές/προβλήματα, όπως Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (Δ.Ε.Π./Υ.), αυτισμός, σύνδρομο Asperger και Tourettes.
Μαθησιακές δυσκολίες
Εκτίμηση και διάγνωση
Η εκτίμηση των Μ.Δ. γίνεται από ψυχολόγους και, όταν αυτό κριθεί απαραίτητο, μπορεί να ζητηθεί και η βοήθεια κάποιων άλλων ειδικοτήτων, όπως εργοθεραπευτής, λογοθεραπευτής ή παιδοψυχίατρος. Η εκτίμηση εστιάζεται αρχικά στον εντοπισμό των ειδικών δυσκολιών του παιδιού και στις συνέπειές τους. Κατόπιν, προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα «κάτω από ποιες συνθήκες και με ποιον τρόπο θα μπορούσε το συγκεκριμένο άτομο να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του στο μέγιστο δυνατό βαθμό». Η εκτίμηση θα πρέπει, επίσης, να είναι σε θέση να αποκλείσει τις όποιες ευκαιριακές αιτίες, π.χ. άσχημες οικογενειακές συνθήκες, κάποιου είδους συναισθηματική κρίση, τραυματικό γεγονός ή αντιμετωπίσιμο ιατρικό πρόβλημα.
Θεραπευτική αντιμετώπιση
Μία κατανοητή εξήγηση για τις δυσκολίες που οδηγούν το άτομο να υπολειτουργεί σε διάφορους τομείς της ζωής του μπορεί να αποτελεί για πολλούς μεγάλη συναισθηματική ανακούφιση. Ένα επιπλέον μέτρο βοήθειας είναι η αναπροσαρμογή των απαιτήσεων του σχολικού και του άμεσου περιβάλλοντος του παιδιού. Η ύπαρξη ειδικών παιδαγωγών στο σχολείο μπορεί να βοηθήσει το παιδί να εξελίξει ικανοποιητικά τις ικανότητες που διαθέτει.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι συχνά η μη έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση και αντιμετώπιση αυτών των δυσκολιών.
Συμβουλές προς τους γονείς
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο γονιός κάθε παιδιού με Μ.Δ. να λάβει γνώση και να αποκτήσει μια σαφή εικόνα όχι μόνο των δυσκολιών αλλά και των δυνατοτήτων του παιδιού του. Η γνώση των δυνατοτήτων του παιδιού είναι καθοριστική γιατί μπορεί να ενθαρρυνθούν από το γονιό και να το βοηθήσουν να εξελιχθεί με βάση τις πραγματικές του ικανότητες και προϋποθέσεις.
Dr. Σάββας Ν. Σαλπιστής, M.Sc., Ph.D.
Κλινικός Ψυχολόγος Πανεπιστημίου Στοκχόλμης ενηλίκων και παίδων
Διπλωματούχος Ψυχοθεραπευτής
Βασιλικού Ιατροχειρουργικού Ινστιτούτου Karolinska Στοκχόλμης
Για την υπηρεσία online ψυχολόγος (online συνεδρίες) κάντε κλικ ΕΔΩ
Για ραντεβού στο γραφείο του Σάββα Ν. Σαλπιστή Ph.D. κάντε κλικ ΕΔΩ
Ψυχολόγος Θεσσαλονίκη , Ψυχολόγοι Θεσσαλονίκη , Ψυχολόγος Θεσσαλονίκη κέντρο , Ψυχολόγοι Θεσσαλονίκη κέντρο , Ψυχολόγος Online , Ατομική ψυχοθεραπεία , Θεραπεία ζεύγους , Θεραπεία ζεύγους θεσσαλονίκη, Θεραπεία παιδιών και εφήβων , Συμβουλευτικές συνεδρίες Θεσσαλονίκη, Συμβουλευτικές συνεδρίες