Share the post "Γονείς με ναρκισσιστικές διαταραχές: συνέπειες στο παιδί"
Γενικά
Δεν είναι πάντα αλήθεια πως ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός. Πολύ πρώιμα ψυχικά τραύματα, που έχουν τις ρίζες τους στην αρχή της ζωής, δεν ξεπερνιούνται από μόνα τους. Υπάρχουν πάντα εκεί, σαν ανοιχτές πληγές που αρχίζουν να αιμορραγούν ακόμα και στο παραμικρό άγγιγμα. Εάν ένας γονέας έχει προβλήματα ναρκισσισμού ή, ακόμα χειρότερα, ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, δεν έχει απλά κάποια προβλήματα παροδικά με ημερομηνία λήξης αλλά σοβαρότατες δυσκολίες που υπάρχουν σχεδόν από την αρχή της ζωής του και θα διαρκέσουν, με κάθε βεβαιότητα, έως το τέλος της, αν δεν κάνει κάποια σοβαρή και μακρόχρονη ψυχοθεραπευτική δουλειά με τον εαυτό του.
Στην κουλτούρα μας, ακόμα και η σκέψη πως ένας γονέας -ιδιαίτερα μία μητέρα- δεν αγαπά, πάνω και πέρα απ΄ότιδήποτε άλλο, το παιδί της είναι σχεδόν απαγορευμένη. Όλοι συγκλονίζονται όταν τύχει να ακούσουν ή να διαπιστώσουν πως, σε αρκετές περιπτώσεις συμβαίνει το αντίθετο. Και όμως, υπάρχουν πολλά παιδιά που βρίσκονται από το ξεκίνημα της ζωής τους, για όλη τη διάρκεια της ημέρας και πίσω από το προκάλυμμα μιας «καθωσπρέπει οικογένειας», στο έλεος γονέων με σοβαρά ναρκισσιστικά ελλείμματα.
Εάν είσαι έφηβος/έφηβη ή ενήλικας που έχει την αίσθηση -μεταξύ άλλων- πως έχει εισπράξει συνεχή και σκληρή κριτική από τον γονέα του, ανοιχτή ή καμουφλαρισμένη απόρριψη, που νιώθει ενοχές γιατί δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες και στις διάφορες ανάγκες του, που αισθάνεται ελεγχόμενος, ανεπαρκής, «αόρατος» για αυτό που πραγματικά είναι, πως είχε πάντα άδικο και ο γονέας του δίκιο και διάφορα άλλα ανάλογα, τότε είναι πολύ πιθανόν να είσαι παιδί ενός γονέα με κάποιας μορφής ναρκισσιστική διαταραχή ή ναρκισσιστικά στοιχεία προσωπικότητας. Είσαι, δηλαδή, ένα άτομο που (εξ)αναγκάσθηκε να «στραγγαλίσει» τον αληθινό του εαυτό και, αντ΄αυτού, να αναπτύξει έναν «ψευδή» -δηλαδή, τον εαυτό που ήθελε στην ουσία ο γονιός σου-, σε μια απέλπιδα αλλά συνάμα και άκαρπη προσπάθεια είσπραξης της αποδοχής, της επιβεβαίωσης και της «αγάπης» του.
Αυτοί είναι οι κυριότεροι λόγοι που καθιστούν τη στάση ενός τέτοιου γονέα απέναντι στο παιδί του ταυτόσημη της ψυχικής βίας, δηλαδή, της σχεδόν παντελούς παραγνώρισης των πραγματικών συναισθηματικών αναγκών του παιδιού αλλά και του ίδιου ως ξεχωριστού ατόμου, στο βαθμό που δεν έχει καταφέρει να ανταποκριθεί στις ρητές και σιωπηρές προσδοκίες του γονέα του.
Παιδιά που μεγαλώνουν δίπλα σε έναν τέτοιο γονιό συνειδητοποιούν -αν συνειδητοποιούν-, ίσως για πρώτη φορά στη ζωή τους, τις τραγικές συνέπειες της σχέσης τους με τον ναρκισσιστικά διαταραγμένο γονιό τους, όταν διαπιστώνουν πως το άτομο με το οποίο τυχαίνει να έχουν μια πολύ άσχημη ερωτική σχέση έχει αρκετά κοινά στοιχεία προσωπικότητας με αυτά του γονιού του ή όταν κάποια στιγμή γίνονται οι ίδιοι γονείς…
Πολλοί είναι οι επιστήμονες που πιστεύουν πως η ναρκισσιστική προβληματική των γονιών αποτελεί μία από τις συχνότερες, αλλά και σοβαρότερες, αιτίες πρόκλησης θεμελιακών ψυχικών τραυμάτων και διαταραχών σε παιδιά γιατί, στην περίπτωση αυτή, οι γονείς είναι στην ουσία όχι μόνο σχεδόν πάντα συναισθηματικά απόντες αλλά και γιατί χρησιμοποιούν το παιδί για την ικανοποίηση των προσωπικών τους ναρκισσιστικών αναγκών ή, σωστότερα, για την κάλυψη των προσωπικών τους συναισθηματικών κενών, εκμεταλλευόμενοι τη συναισθηματική εξάρτηση του παιδιού τους από τους ίδιους και δημιουργώντας του τεράστιες ενοχές, κάθε φορά που τολμά να αγνοήσει τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις τους.
Γονείς με ναρκισσιστικές διαταραχές
Βασικά χαρακτηριστικά γονέων με ναρκισσιστικά ελλείμματα
Οι γονείς αυτοί διαπαιδαγωγούν και δίνουν, σχεδόν πάντα, στο παιδί ασαφή και υποδόρια μηνύματα, π.χ. διαμέσου εκφράσεων του προσώπου, τόνου της φωνής, αναστεναγμών, βλεμμάτων που λένε πολλά κ.ά. Σπάνια εκφράζουν άμεσα και με σαφήνεια αυτό που θέλουν, για να μπορούν εύκολα να ακυρώσουν τις τυχόν διαμαρτυρίες του παιδιού, κάνοντάς τες να πέσουν στο κενό. Ό,τι και να καταφέρει το παιδί δεν είναι αρκετό. Πάντα υπάρχει ένα «αλλά» ή κάτι που είναι καλύτερο. Ακόμα και όταν επιβραβεύουν, υπάρχει κάτι στον τόνο της φωνής τους που ακούγεται αταίριαστο και που μπορεί να υποδηλοί ζήλια, θυμό ή κάποιου είδους δυσαρέσκεια. Δεν λέει ευθέως πως δεν εμπιστεύεται το παιδί αλλά το ελέγχει με το γάντι και αποπνικτικά. Υπονομεύει συστηματικά και με διάφορους τρόπους -συνήθως ασαφείς- την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό του παιδιού, κάνοντάς το ευάλωτο και άρα ευκολότερα ελέγξιμο.
Όταν το παιδί έχει πια εγκλωβιστεί για τα καλά σε αυτόν τον αόρατο ιστό αράχνης, αρχίζει να αισθάνεται μετά από χρόνια ως άτομο που δεν γνωρίζει ποιος είναι και τι θέλει, ανελεύθερο, φοβισμένο και με μια αόρατη απειλή να αιωρείται επάνω του. Κάτω από τις συνθήκες αυτές, αρκεί ένα βλέμμα του γονέα ή ένας χαρακτηριστικός τόνος στη φωνή του ώστε το παιδί -ή ακόμα και ο ενήλικας-παιδί- να «παραλύσει» και «να συμμορφωθεί προς τας υποδείξεις»..
Έχω δει δεκάδες χαρισματικών και επιτυχημένων τέτοιων ενήλικων-παιδιών που να βιώνουν μια ματαιότητα, μια παντελή έλλειψη ευχαρίστησης και χαράς στη ζωή τους όσο σπουδαία πράγματα και αν έχουν καταφέρει, να μην γνωρίζουν τι πραγματικά θέλουν και να παίζουν καθημερινά κρυφτούλι με την κατάθλιψη.
Όλοι οι γονείς με ναρκισσιστικά ελλείμματα δεν λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν, για παράδειγμα, μητέρες που είναι τόσο επικεντρωμένες στον εαυτό και στις δικές τους ανάγκες ώστε αδιαφορούν ή «ξεχνούν» να φροντίσουν το παιδί τους, να το ταΐσουν, να το ντύσουν με καθαρά ρούχα κ.τ.λ. Άλλες πάλι είναι σαν να θέλουν -αν είναι δυνατόν- να καταβροχθίσουν τα παιδιά τους. Δεν τηρούν τα στοιχειώδη όρια και ελέγχουν οτιδήποτε τα αφορά . Ψάχνουν στα συρτάρια τους, στο κινητό, στο ημερολόγιο και στα προσωπικά τους αντικείμενα ή χώρους. Έχουν άποψη και παρεμβαίνουν, όσο τους είναι δυνατόν, στην προσωπική ζωή του παιδιού, στο ντύσιμό του, στις παρέες του και στις ερωτικές του σχέσεις, αν μένει μόνο του -επικαλούμενοι κάποιο πρόσχημα- θέλουν να έχουν κλειδί του διαμερίσματός του κ.τ.λ.
Ναρκισσισμός
Τα κύρια χαρακτηριστικά μιας οικογένειας με ναρκισσιστικά ευάλωτο γονιό
Η ανάγκη ενός τέτοιου γονέα να είναι το επίκεντρο, να ελέγχει ασφυκτικά τα παιδιά του, να θέλει να εισπράττει συνεχώς επιβεβαίωση και θαυμασμό, να κρίνει, να αποδοκιμάζει, να υπονομεύει και να βλέπει, γενικώς, τα παιδιά του ως προέκταση του εαυτού του μετατρέπει την οικογένεια σε χώρο που κάθε άλλο παρά ασφάλεια και στοιχειώδη ηρεμία αποπνέει.
Οι στρατηγικές προσαρμογής που μπορεί να αναπτύξει ένα παιδί που μεγαλώνει δίπλα σε έναν τέτοιο γονιό είναι, συνήθως, οι εξής τρεις:
– Αναπτύσσει και το ίδιο -λιγότερο ή περισσότερο- μια ναρκισσιστική ευαλωτότητα και λειτουργεί, ως ενήλικας, με τρόπο ανάλογο με αυτόν του γονιού του.
– Γίνεται ένας πολύ προσαρμοστικός και εξαρτητικός ενήλικας.
– Γίνεται το «μαύρο πρόβατο» της οικογένειας ή «ο επαναστάτης χωρίς αιτία». Ένα παιδί μπορεί να μετατραπεί σε «μαύρο πρόβατο» όχι απαραίτητα από δική του «επιλογή» αλλά εξαιτίας της ανάγκης του γονιού του να έχει έναν αποδιοπομπαίο τράγο ή έναν διαθέσιμο σάκο του μποξ, επάνω στον οποίο να μπορεί να προβάλει και να εκτονώνει τις μη αποδεκτές πλευρές του δικού του εαυτού.
Το «μαύρο πρόβατο» μπορεί να είναι, όμως, και ένα ασυνήθιστα ψυχικά δυνατό ή/και αντιδραστικό παιδί που να βρίσκει τη δύναμη να αντιτάσσεται στις «επιθέσεις υποταγής» του ναρκισσιστικά διαταραγμένου γονιού του. Μερικές φορές, μπορεί, ως έφηβος ή ενήλικας, να ενταχθεί σε ομάδες, υποκουλτούρες ή διάφορες πολιτικές, θρησκευτικές ή άλλου είδους οργανώσεις που να εκπροσωπούν εντελώς διαφορετικές αξίες, πιστεύω ή ιδεολογίες από αυτές του γονιού ή των γονιών του. Για παράδειγμα, ο γιος ενός ιερωμένου να γίνει βουδιστής, πανκ, χεβι-μεταλάς ή τρομοκράτης (αδελφοί Ξηροί;), η κόρη ενός βιομηχάνου να ενταχθεί σε μια ακροαριστερή οργάνωση, το παιδί ενός πανεπιστημιακού να εγκαταλείψει το σχολείο κ.τ.λ.
Το ίδιο παιδί μπορεί να εναλλάσσεται μεταξύ αυτών των τριών ρόλων ή, εάν υπάρχουν περισσότερα του ενός παιδιά στην οικογένεια, να υιοθετήσει το καθένα το ρόλο που του «ταιριάζει» ή που του έχουν κατά κάποιον τρόπο «αναθέσει».
Ναρκισσιστικές διαταραχές
Βασικά χαρακτηριστικά ενηλίκων που, ως παιδιά, είχαν γονέα με ναρκισσιστικά ελλείμματα
Τα άτομα αυτά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και επενδύουν πολύ χρόνο και τεράστια ενέργεια στην ικανοποίηση των αναγκών των άλλων, όπως ακριβώς έπρατταν πάντα και με τον ναρκισσιστικά ευάλωτο και απαιτητικό γονιό τους. Αυτές οι εμπειρίες ζωής -δηλαδή, η είσπραξη επιβεβαίωσης και αποδοχής μόνο για όσα κάνουν και όχι για αυτά που οι ίδιοι είναι– έχει ως συνέπεια να μην αναγνωρίζουν ή να μην είναι βέβαιοι για το ποιες είναι οι δικές τους πραγματικές ανάγκες, απόψεις αλλά και τα πραγματικά τους συναισθήματα.
Τρέμουν την απόρριψη και την εγκατάλειψη, δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στη γνώμη των άλλων και αναζητούν με διάφορους τρόπους την αναγνώριση και αποδοχή του περίγυρου. Επειδή η εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους βασίζεται, αρχικά, στην αντιμετώπιση που είχαν από τον ναρκισσιστικά ευάλωτο γονιό τους και, στη συνέχεια, στη γνώμη του περίγυρου, έχουν σχεδόν πάντα μια εντελώς διαστρεβλωμένη εικόνα για τον εαυτό τους που δεν ανταποκρίνεται σε αυτά που πραγματικά τους αντιπροσωπεύουν και που οι ίδιοι είναι. Για παράδειγμα, μπορεί να θεωρούν πως είναι άσχημοι, χαμηλού νοητικού επιπέδου, εγωιστές, αδιάφοροι για τις ανάγκες των άλλων, ανεπαρκείς κ.τ.λ., χωρίς, όμως, αυτά να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η συνεχής αβεβαιότητα για τον εαυτό τους και οτιδήποτε τον αφορά τους δημιουργεί συχνά έντονα αισθήματα ανασφάλειας, ενοχής -ιδιαίτερα αν θεωρήσουν πως σκέφθηκαν πρώτα τον εαυτό τους και όχι τους άλλους- ντροπής, άγχους και κατάθλιψης.
Όσον αφορά στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, έχουν την τάση να παραμένουν σε πολύ προβληματικές και εξαρτητικές σχέσεις, αδυνατώντας, για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα ή και για πάντα, να φύγουν. Αρκετές φορές, συγχέουν την αγάπη με τον οίκτο και έχουν την τάση να παραμένουν -νομίζοντας πως αγαπούν- δίπλα σε άτομα που στην ουσία λυπούνται και που θεωρούν ευάλωτα.
Φοβούνται υπερβολικά την επιθετικότητα των άλλων, αλλά και τη δική τους, και αποφεύγουν -όσο αυτό είναι εφικτό- αισθήματα απώλειας, λύπης, φόβου και οργής.
Ναρκισσιστική προσωπικότητα
Επίλογος
Μοιάζει πραγματικά με αρχαίο δράμα ή αρχαία τραγωδία το να έχει κάποιος γονιό ή γονείς με ναρκισσιστική διαταραχή γιατί, στην περίπτωση αυτή, εξαναγκάζεται να θυσιάσει, στην κυριολεξία, αυτό που πραγματικά είναι, δηλαδή τον αληθινό του εαυτό.
Τους γονείς μας δεν έχουμε τη δυνατότητα να τους επιλέξουμε, μπορούμε, όμως, όσο δύσκολο και αν είναι αυτό, να προσπαθήσουμε να συναντήσουμε για πρώτη φορά τον, πολύ βαθιά θαμμένο εντός μας, τρομοκρατημένο αληθινό μας εαυτό που αναγκασθήκαμε να θυσιάσουμε, ελπίζοντας πως με τον τρόπο αυτόν θα κερδίσουμε την αποδοχή, την επιβεβαίωση και την «αγάπη» του ναρκισσιστικά διαταραγμένου γονέα μας.
Η συνάντηση αυτή, όμως, προϋποθέτει το να μπορέσουμε να αντέξουμε το μακρύ και πολύ δύσκολο ταξίδι που χρειάζεται να κάνουμε εντός μας και που μπορεί να γίνει μόνο με τη βοήθεια ενός έμπειρου και κατάλληλα εκπαιδευμένου θεραπευτή που θα λειτουργήσει ως κυματοθραύστης και φίλτρο προστασίας απέναντι στα πολύ επώδυνα συναισθήματα με τα οποία θα χρειασθεί να έρθουμε αντιμέτωποι μέχρι τη λύτρωση της ψυχής και την απελευθέρωση του αληθινού μας εαυτού. Η αυθεντική συναισθηματική κατανόηση και αποδοχή που θα βιώσουμε για πρώτη φορά μέσα από τη θεραπευτική σχέση θα μας επιτρέψει να τολμήσουμε, επιτέλους, να εμπιστευθούμε τα συναισθήματα και τα θέλω μας, να έχουμε πλέον ως κύριο σημείο αναφοράς τον ίδιο μας τον εαυτό, χωρίς να περιμένουμε την έγκριση και επιδοκιμασία άλλων που συμβολίζουν το γονιό ή τους γονείς μας.
Dr. Σάββας Ν. Σαλπιστής, M.Sc., Ph.D.
Κλινικός Ψυχολόγος Πανεπιστημίου Στοκχόλμης ενηλίκων και παίδων
Διπλωματούχος Ψυχοθεραπευτής
Βασιλικού Ιατροχειρουργικού Ινστιτούτου Karolinska Στοκχόλμης
Για την υπηρεσία online ψυχολόγος (online συνεδρίες) κάντε κλικ ΕΔΩ
Για ραντεβού στο γραφείο του Σάββα Ν. Σαλπιστή Ph.D. κάντε κλικ ΕΔΩ
Ψυχολόγος Θεσσαλονίκη , Ψυχολόγοι Θεσσαλονίκη , Ψυχολόγος Θεσσαλονίκη κέντρο , Ψυχολόγοι Θεσσαλονίκη κέντρο , Ψυχολόγος Online , Ατομική ψυχοθεραπεία , Θεραπεία ζεύγους , Θεραπεία ζεύγους θεσσαλονίκη, Θεραπεία παιδιών και εφήβων , Συμβουλευτικές συνεδρίες Θεσσαλονίκη, Συμβουλευτικές συνεδρίες
Συγχαρητήρια για το άρθρο σας. Περιμένουμε και άλλα άρθρα που αφορούν τη Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας και ειδικά όσον αφορά τις σχλεσεις με ναρκισσιστές (φιλικές κτλ).
Επιτελους ενα αρθρο στα Ελληνικα για αυτη την τοσο συνηθισμενη Ναρκισσιστικη Διαταραχη Προσωπικοτητας μεσα στις νεοΕλληνικες οικογενειες!
Σας ευχαριστώ θερμά!!!!!
Εξαιρετικό άρθρο, επιτέλους κάτι στα ελληνικά για αυτή τη διαταραχή. Ευχαριστώ πολύ.
Συγχαρητηρια για το αρθρο σας,2 αποριες εχω 1)Πως θα μπορεσω να βρω/καταλαβω αν ο ψυχολογος ειναι εμπειρος και 2)οταν λετε μακροχρονια για ποσο χρονικο διαστημα μιλαμε?
Το θυμα τι μπορει να κανει ετσι ωστε να προστατευτει απο τους γονεις οταν ενηλικιωθει?
Νομιζω οτι ανηκω σε αυτη την κατηγορια και η απαντηση σας θα μου ηταν χρησιμη.Σας ευχαριστω πολυ…
Έλλη, σ΄ευχαριστώ θερμά!!!
Stef,
ευχαριστώ θερμά!
Ο θεραπευτής δεν αρκεί να είναι έμπειρος, θα πρέπει να έχει ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ και την ανάλογη ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση είτε από κρατικό είτε από ιδιωτικό διαπιστευμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα που παρέχει ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση. Αυτό θα πρέπει, με κάποιον τρόπο, να φροντίζουμε να το μαθαίνουμε.
Όσον αφορά στο ερώτημά σου για το τι μπορεί να κάνει ένα ενήλικο παιδί για να προστατευθεί από έναν γονιό με ανάλογα χαρακτηριστικά, μπορείς να διαβάσεις το άρθρο μου “Σχέσεις μητέρας-παιδιού: όταν η μητέρα φοβίζει, αντί να φροντίζει. Διατήρηση ή διακοπή της σχέσης”, στην ενότητα “Διαπροσωπικές σχέσεις”.
Καλή δύναμη, εύχομαι.
Χαιρεται
Συγχαρητηρια για το αρθρο σας. Εχω ζησει ( η καλυτερα εχω κακοποιηθει)ως συζυγος ναρκισσισιστη επι εντεκα χρονια και χρειαστηκε πολυ προσπαθεια για να ξεφυγω (αν και ακομα δεν τα εχω καταφερει απολυτα) απο αυτον τον ανθρωπο. Ομως τα παιδια μου αναγκαζονται, λογω δικαστικης αποφασης να επικοινωνουν μαζι του και να βιωνουν καταστασεις που τολμω να πω αγγιζουν την ψυχολογικη κακοποιηση. Θα σας πω ενα παραδειγμα , τους εδειχνε βιντεο πορνογραφικου περιεχομενου στο youtube ισχυριζομενος οτι συμμετειχα εγω σε αυτο και πολλα αλλα που θα χρειαζομουν πολλες σελιδες για να τα γραψω. Προσπαθει να στρεψει τα παιδια εναντιον μου (δυο αγορια ηλικιας 10 και εξι ετων) με οποιο τροπο μπορει ωστε να πραγματοποιησει την απειλη του “οτι θα μου παρει τα παιδια” χωρις να τον ενδιαφερει για τις επιπτωσεις στην ψυχικη τους ισορροπια.Πραγματικα δεν ξερω πως να αντιδρασω καθως δεν θελω να πληγωνω τα παιδια μου με το να μπω και εγω στη διαδικασια γκρεμισματος του πατρικου προτυπου. Διαπιστωνω ομως οτι τους κανει πολυ κακο η συμπεριφορα του και ηδη παρατηρω στον μεγαλο μου γιο συμπεριφορες που προσιδιαζουν με του πατερα του. Οποιαδηποτε βοηθεια ειναι δεκτη.ευχαριστω
Μπράβο σας που καταφέρατε να απεγκλωβιστείτε από έναν τόσο “θανάσιμο” εναγκαλισμό. Δεν είναι καθόλου εύκολο.
Όσον αφορά στα παιδιά σας, τώρα. Αν έχουν τα πράγματα όπως τα περιγράφετε, το ζητούμενο και η πρώτη προτεραιότητα δεν είναι να διασωθεί το πρότυπο του πατέρα (δηλ. το πρότυπο ενός βαθιά διαταραγμένου ατόμου, σύμφωνα με τα λεγόμενά σας) αλλά η υπεράσπιση της ψυχικής ισορροπίας των παιδιών σας. Αυτά που συμβαίνουν είναι ακραία και άκρως επιβαρυντικά για τον ψυχισμό των παιδιών σας.
Αν έχετε στοιχεία ή ενδείξεις για όσα αναφέρετε, θα σας συμβούλευα να απευθυνθείτε οπωσδήποτε στον αρμόδιο εισαγγελέα ανηλίκων στα δικαστήρια της περιοχής σας ή ακόμα και σε ένα παιδοψυχιατρικό τμήμα που μπορεί να διευκολύνει, ζητώντας αναστολή της επαφής του πατέρα με τα παιδιά, την ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη του κ.ά.
Καλή δύναμη
Είναι σαν να διαβάζω για τη μητέρα μου και το πατέρα μου! Η λέξη δύναμη είναι πολύ φτωχή, για να περιγράψει κάποιος, τον καθημερινό αγώνα που πρέπει να δίνεις για να κρατάς το DELETE διαρκώς πατημένο!!!
Πάρα πολύ εύστοχη και παραστατική η περιγραφή σας!!!
Μέσα σε μία μόνο φράση περιγράφετε συμπυκνωμένα μια τόσο σύνθετη κατάσταση…
Το να είναι και οι δύο γονείς κάποιου άτομα με ναρκισσιστική προσωπικότητα είναι απίστευτα σκληρό και αδιέξοδο. Χρειάζεται τρομερή δύναμη απλά και μόνο να επιβιώσει….
Λυπαμαι που ενω μιλατε για γονεις, τα παραδειγματα δειχνουν την μητερα ως υπαιτια.
Αυτο ειναι λαθος !
Ο γάλλος ψυχαναλυτης Cyril Malka που ασχολειται επι το πλειστον με ναρκισσους εδω και χρόνια, γράφει σε ένα απο τα βιβλια του (“Revivre après une relation toxique. Sociopathe, narcissique, manipulateur“) οτι σύμφωνα με τις στατιστικές, το 80% των ναρκισσων ειναι ανδρες. Μιλάμε πάντα για την Γαλλια. Αλλά και στην Ελλάδα δεν νομίζω ότι αυτό αλλάζει.
Βέβαια δεν είναι ο μονος ψυ που αναφερεται σε αυτα τα ποσοστά. Ακόμα και όταν ημουν φοιτήτρια τα ποσοστα κειμένονταν στο ιδιο επίπεδο.
Αρα σταματήστε να προωθειτε την ιδέα, όπως οι παπαδες… οτι για όλα φταιει η γυναίκα.
(Δυστυχώς, η χριστιανικη θρησκεια διδάσκει τον μισογυνισμό).
Γνωρίζουμε επισης ότι το ποσοστο στο συνολο των διαστροφων ειναι υψηλοτερο στους ανδρες και ελαχιστο στις γυναικες.
Ο συζυγος μου ειναι ναρκισσος. Προβληματικος ναρκισσος.
Εφθασε στο σημειο να μου πει οτι τον εμποδισα να αποκτησει δοξα !!!
Κατα τον ιδιο η θεραπευτρια οικογένειας δεν ηταν στο υψος της, δεν γνωριζε τιποτα απο ψυχολογια, ηταν γυναικα, μανα, και…και…και… και γι αυτο επαιρνε το μερος μου !!!
Εχει ”διαλυσει” τα παιδια μας, την οικογενεια μας.
Και ο πατερας του ηταν επίσης ναρκισσος.
Αυτα για να μην δαιμονοποιειται συνεχεια η γυναικα απο τους ανδρες.
Εχουν πολυ δρομο οι ανδρες να κανουν μεχρι να ελλαττωσουν, έστω εως το επιπεδο των γυναικων, το ποσοστό των διαταραχων και διαστροφων τους.
Κανετε λαθος. Σας μιλαω ως 25χρονη που μεγαλωσε σε περιβαλλον οπου ο σεβασμος σε γυναικες ηταν τελειως ‘σχετικος’. Η Χριστιανικη θρησκεια δε διδασκει καθολου μισογυνισμο. Ρεαλισμο διδασκει και για τα δυο φυλλα. Εχω γνωρισει Χριστιανικα ζευγαρια και σας πληροφορω οτι η διαφορα τους με τον μεσο ορο ‘μοντερνων ζευγαριων’ αλλα και με αλλων τυπικων ψευδο-χριστιανικων ζευγαριων της κοινωνιας μας, ειναι ΤΕΡΑΣΤΙΑ. Να σας δωσω ενα παραδειγμα γιατι κι εγω εχω βαρεθει την ημιμαθη προπαγανδα εναντιον του Χριστιανισμου, ειδικα απο ατομα που δεν εχουν ΚΑΝ εντρυφησει σε αυτον.
Σε ενα Χριστιανικο ζευγαρι, εαν ο αντρας θελησει καποτε να γινει παπας π.χ., το ξερατε εσεις οτι θα πρεπει να ζητησει την ΑΔΕΙΑ της γυναικας του; Ποσοι μοντερνοι και τυπικοι συζυγοι μη-Χριστιανοι ή Χριστιανοι της ‘φατσας’ (δηλαδη ετσι οπως ειναι η Χριστιανικη Ελλαδα σημερα), θα εμπαιναν στον κοπο να ζητησουν εστω και τη γνωμη της συζηγου αν αποφασιζαν π.χ. να αλλαξουν καριερα και δουλεια? Επισης σε εναν Χριστιανικο γαμο, ο αντρας ειναι βαση του Χριστιανικου νομου, ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΟΣ να ειναι πιστος και να αγαπα τη γυναικα του απεριοριστα και με σεβασμο οπως και η γυναικα να σεβεται τον αντρα της και να τον εκτιμα. Δεν μιλαμε για προαιρετικες καταστασεις αλλα για αυτονοητο και δεδομενο σεβασμο και αγαπη..και μονο ενα γνησιο Χριστιανικο ζευγαρι μπορει να τα τηρησει αυτα γιατι μονο αυτο καταλαβαινει τη σημασια τους. Μη μιλατε λοιπον για μισογυνισμο στον Χριστιανισμο εφοσον δεν γνωριζετε την σημασιολογια, συμβολισμο και την πνευματικη διδασκαλια του καλα. Το google search και τα sites που ριχνουν λασπη σε αυτον, παιρνοντας ‘κομματια’ της Βιβλου που τους βολευουν και σχολιαζοντας τα με ανοητο τροπο, δεν θα ελεγα οτι ειναι σωστη πηγη ενημερωσης στο θεμα.
Κατ΄αρχήν, σας ευχαριστώ για το σχόλιό σας καθώς, μεταξύ άλλων, μου δίνει τη δυνατότητα να διευκρινίσω ακόμα περισσότερο το σημείο που -όπως φαίνεται από τις εκφράσεις και τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιείτε- σας έχει αναστατώσει και εξοργίσει, έχοντας προφανώς αγγίξει κάποιο ευαίσθητο σημείο σας που είναι μάλλον ο σύζυγός σας που έχει, απ΄ότι λέτε, ναρκισσιστική διαταραχή και, όπως γράφετε, «Έχει διαλύσει τα παιδιά μας, την οικογένειά μας».
Κατά τη άποψή μου, είναι σαφές πως κάθε άλλο παρά καταλογίζω ευθύνες αποκλειστικά στις μητέρες, λες και δεν υπάρχουν άνδρες με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας. Ο ΜΟΝΟΣ λόγος που τα παραδείγματα αναφέρονται σε μητέρες είναι το ότι, στην κοινωνία που ζούμε, οι μητέρες είναι αυτές που έχουν ακόμη την κύρια φροντίδα των παιδιών και η οποιαδήποτε προσωπική τους δυσκολία/ανεπάρκεια τα πλήττει, συνήθως, πιο άμεσα και καίρια.
Και μόνο στην εισαγωγή του άρθρου μου χρησιμοποιώ εκφράσεις που αναφέρονται σε γονείς και όχι μόνο σε μητέρες. Για παράδειγμα, γράφω: «Εάν ένας γονέας έχει προβλήματα ναρκισσισμού…», «Κάτω από τις συνθήκες αυτές, αρκεί ένα βλέμμα του γονέα ή ένας χαρακτηριστικός τόνος στη φωνή του ώστε το παιδί -ή ακόμα και ο ενήλικας-παιδί- να «παραλύσει» και «να συμμορφωθεί προς τας υποδείξεις…», «Όλοι οι γονείς με ναρκισσιστικά ελλείμματα δεν λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο.» κ.τ.λ. Στον δε επίλογο του άρθρου, γράφω « Τους γονείς μας δεν έχουμε τη δυνατότητα να τους επιλέξουμε…», «…ελπίζοντας πως με τον τρόπο αυτόν θα κερδίσουμε την αποδοχή, την επιβεβαίωση και την «αγάπη» του ναρκισσιστικά διαταραγμένου γονέα μας.» κ.τ.λ.
Εάν μπείτε στον κόπο να διαβάσετε συναφή με τη γυναίκα άρθρα, όπως «Υστερία», «Γυναίκα και καριέρα», «Λεκτική κακοποίηση», «Βίαιη συμπεριφορά» κ.ά., θα διαπιστώσετε πως όχι μόνο δεν «δαιμονοποιώ» τις γυναίκες, αλλά τάσσομαι ανεπιφύλακτα υπέρ της ισότιμης θέσης τους στην κοινωνία και στις ερωτικές/συζυγικές σχέσεις, και κάθετα ενάντια στην οποιαδήποτε μορφή διάκρισης, ανισότητας, συναισθηματικής ή/και σωματικής βίας κ.τ.λ. σε βάρος τους.
Ένα ακόμα σημείο που θα ήθελα να διευκρινίσω είναι οι αναφορές σας στα ποσοστά διαταραχών και διαστροφών στα δύο φύλα και πως μοιάζει να συντάσσομαι με τη θέση πως για ΟΛΑ φταίνε οι γυναίκες! Πουθενά στο άρθρο δεν γίνεται κάποιου είδους σύγκριση ή αναφορά σε ποσοστά διαστροφών και διαταραχών, κυρίως σε βάρος των γυναικών, ή πως για όλα ευθύνονται οι γυναίκες.
Τέλος, θα ήθελα να θέσω ένα καλοπροαίρετο ερώτημα ως τροφή για σκέψη: «Γιατί επιλέξατε και, κυρίως, γιατί παραμείνατε δίπλα σε έναν τόσο διαταραγμένο σύζυγο όταν αυτός, όπως γράφετε, «Έχει διαλύσει τα παιδιά και την οικογένεια σας; Τι κάνατε για να προστατέψετε τον εαυτό και τα παιδιά σας από μια τέτοια λαίλαπα;».
Οσο περισσοτερα διαβαζω τοσο περισσοτερο πειθομαι. Ειναι πολυ ασχημο να συνειδητοποιεις οτι ενα ατομο τοσο κοντα σε σενα, ειναι ναρκισσος και ακομα να αμφιβαλλεις κιολας για το αν τα αισθηματα του για σενα ειναι αληθινα ή οχι. Περασα τοσα χρονια της ζωης μου να δικιολογω, να κανω υπομονη και να ανεχομαι τη συμπεριφορα του επειδη ειναι πατερας μου και να προσπαθω να προσκολλω στις λιγες ‘καλες’ στιγμες αγαπης που μου εδινε οταν ειχε τα κεφια του ή οταν ηταν μπροστα σε αλλους. Μεγαλο πραγμα η σωστη αυτοπεποιθηση σε εναν αντρα. Και δυστυχως στην Ελλαδα ενα μεγαλο μερος των μητερων δε μεγαλωνουν υγιεις αντρες αλλα ναρκισσους και πασαδες που μαθαινουν απο νωρις οτι καθε γυναικα στη ζωη τους δεν ειναι τιποτα περισσοτερο απο δουλα τους. Ο πατερας μου τη μητερα μου την συγκρινει παντα με τη δικη του, η οποια τον μεγαλωσε σαν σουλτανο. Την υποτιμαει, την μειωνει και συχνα την κοροιδευει δηθεν ‘χαιδευτικα’ μπροστα μας κ εκεινη εχοντας πεισει τον εαυτο της οτι ο αντρας της εχει και καλα στοιχεια, τα δεχεται ολα σχεδον με ηρεμο τροπο παντα και σπανιως θα του κανει καποιες παρατηρησεις παντα βεβαια με τροπο δουλοπρεπη και φοβισμενο, σα να φοβαται μην της κοψει και τη γλωσσα. Απο μικρη νιωθω αχρηστη και πλεον δεν μπορω να στεριωσω ουτε σε ενα χομπυ ή σε ενα ταλεντο, ακομα και στα λιγα που μπορει να εχω. Για να μη σχολιασω τον φοβο μου σε καθετι που αφορα σχεσεις..πλεον φοβαμαι μην πεσω ακομα και σε συντροφο-ναρκισσο.. Τα τελευταια 2 χρονια βεβαια μαθαινω ολο κ πιο πολυ για τον εαυτο μου αλλα και για τον πατερα μου και πιστευω οτι σταδιακα αρχιζω να ξυπναω στο ολο θεμα αλλα η ουσια ειναι οτι δυστυχως, για ενα παιδι ενος ναρκισσου, εαν δεν αποκοψει ειτε τελειως, ειτε σχεδον τελειως, η θεραπεια θα ειναι παντα απο πολυ δυσκολη και μακροχρονη, ως σχεδον αδυνατη. Κουραγιο σε οσους συμπασχουν και καλη υπομονη. Να θυμαστε να προσπαθειτε να μη κρατατε κακια και θυμο για αυτους. Ειναι δηλητηριο για την ψυχη σας και ο μονος τροπος να θεραπευτειτε ειναι να τους συγχωρησετε και να απομακρυνθειτε για να μην μπορουν να σας επηρεαζουν αμεσα πια.
Άννα, ευχαριστώ πολύ για τα σχόλιά σου!
Όσον αφορά σε αυτό που αναφέρεται στο άρθρο μου, θα ήθελα να πω πως είναι πάρα πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, στις περισσότερες των περιπτώσεων, να συγχωρήσει κάποιος τον γονέα του που του έχει στραπατσάρει, από την αρχή της ζωής, κάθε προσπάθεια αυθεντικής προσωπικής έκφρασης του αληθινού του εαυτού. Μια τέτοιου είδους συγχώρεση απαιτεί μια συναισθηματική ωριμότητα που το παιδί ενός ναρκισσιστικά διαταραγμένου γονέα δεν διαθέτει πριν ανακαλύψει, μέσα από μια προσωπική θεραπεία, και αποδεχθεί τον αλήθινό του εαυτό…
Όσον αφορά στο σχόλιό σου που απαντά σε αυτό της “Ανώνυμος”, θα σταθώ μόνο στο σημείο εκείνο όπου γράφεις: “Επίσης, σε έναν Χριστιανικό γάμο, ο άντρας είναι, βάση του Χριστιανικού νόμου, ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΟΣ να είναι πιστός και να αγαπά τη γυναίκα του απεριόριστα και με σεβασμό όπως και η γυναίκα να σέβεται τον άντρα της και να τον εκτιμά”.
Το σχόλιό μου στην άποψη αυτή είναι το εξής: η πίστη, ο σεβασμός και η αγάπη προς τον/τη σύντροφο ΔΕΝ αποτελούν υποχρέωση αλλά στάση ζωής και αυθεντική συναισθηματική διάθεση που εμπνέονται και ΔΕΝ επιβάλλονται. ΚΑΝΕΙΣ μας δεν μπορεί να αγαπήσει κάποιον άλλον από υποχρέωση. “Είμαι υποχρεωμένος να αγαπήσω” σημαίνει πως δεν αγαπώ αυθόρμητα και γνήσια αλλά, για κάποιους λόγους, υποχρεούμαι να το πράξω. Μια τέτοια συνθήκη ΔΕΝ έχει καμία σχέση με αγάπη, αλλά με επιβολή και εξαναγκασμό, στοιχεία ξένα προς την αγάπη. Προσπάθησε να βάλεις τον εαυτό σου σε αυτή τη θέση και αφουγκράσου την ψυχή σου…
Το ίδιο ισχύει και με την πίστη. Δεν αποτελεί υποχρέωση να είναι κάποιος πιστός στο/στη σύντροφό του, αλλά επιλογή και στάση ζωής.Τι σημασία έχει, αν κάποιος πιέζει τον εαυτό του να είναι πιστός χωρίς να το νιώθει και φαντασιώνοντας συνεχώς το ενδεχόμενο της απιστίας; Αν αυτό συμβαίνει, σημαίνει πως δεν περνά καλά με το/τη σύντροφό του, δεν είναι ικανοποιημένος με αυτό που έχει/ζει και επιθυμεί/φαντασιώνει την κάλυψη των όποιων κενών υπάρχουν σε αυτό σε κάτι που βρίσκεται έξω από τη σχέση του…
Μια τέτοιου είδους “πίστη” θα ήταν, για εμένα, υποκρισία και όχι αρετή…
Κάτι ανάλογο ισχύει και με το σεβασμό. Ο σεβασμός εμπνέεται και ΔΕΝ επιβάλλεται. Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να δείχνει πως σέβεται τον πατέρα του, υποτασσόμενο από φόβο σε ότι αυτός που απαιτεί από αυτό, αλλά μέσα του να τον μισεί…
Το ίδιο μπορεί να ισχύει, για παράδειγμα, και για μία σύζυγο που νιώθει ανήμπορη και φοβισμένη απέναντι στο νάρκισσο σύζυγό της που την προσβάλει, την απαξιώνει και ασκεί απέναντί της λεκτική/συναισθηματική/φυσική βία. Μια τέτοια σύζυγος μπορεί να δείχνει προς τα έξω πως “σέβεται” το σύζυγό της, αλλά εντός της να τον μισεί. Κανείς και τίποτα δεν μπορεί να ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙ ή να ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΕΙ μια τέτοια γυναίκα να σέβεται και να αγαπά έναν τέτοιον σύζυγο, αλλά ούτε και ένα τέτοιο παιδί να σέβεται και να αγαπά έναν τέτοιον γονιό…..
Καλησπερα. Ευχαριστω για την απαντηση σας. Προσωπικα εχω αποδεχθει το οτι κι ο πατερας μου κατα πασα πιθανοτητα εχει μεγαλωσει με εναν τροπο ο οποιος καλως ή κακως (και σιγουρα οχι επιτηδευμενα), του δημιουργησε αυτη τη προσωπικοτητα. Η αλαζονεια και η εγωπαθεια του σε συνδυασμο με τις πολλες ανασφαλειες που εχει μου δειχνουν οτι κι εκεινος ως παιδι ειχε θεματα τα οποια ποτε του δεν αγγιξε ειτε γιατι δεν τα προσεξε απο την αρχη ειτε γιατι δεν ηθελε να τα παραδεχτει..και τωρα σ’αυτη τη φαση και με τοση υπερβολικη αισθηση ‘ανωτεροτητας’ προς καθε λαθος του, ειναι ΠΟΛΥ δυσκολο να καταλαβει και να παραδεχτει το οποιο λαθος. Δεν του κραταω κακια και εδω και ενα διαστημα προσπαθω απλα να μενω ‘ουδετερη’ απεναντι του. Πλεον ομως εχω παρει αποφαση οτι ο μονος τροπος να σωσω και τον ψυχισμο μου και ο,τι υγιες αισθημα εχω για εκεινον, ειναι να κρατησω οσο γινεται πιο πολλες αποστασεις. Κ αυτο προσπαθω να κανω και αυτη τη στιγμη που γραφω.
Οσο για το αλλο, να ξεκαθαρισω τι εννοουσα για αποφυγη παρεξηγησεων. Ξερω οτι τα αισθηματα μας ποτε δεν πρεπει να προερχονται απο εξαναγκασμο. Και συμφωνω οτι καμια πιστη και καμια ‘αγαπη’ απο εξαναγκασμο, δεν εχει κανενα νοημα. Ουτε για Θεο αλλα ουτε καν για ανθρωπους. Δεν εννοουσα αυτο στο σχολιο μου. Εννοουσα οτι οταν καποιος μπαινει συνειδητα σε εναν γαμο και αποφασιζει να δεθει με καποιον συντροφο αλλα και με καποια οικογενεια, θα πρεπει να θεωρει τουλαχιστον ως αυτονοητα τον σεβασμο και την ουσιαστικη αγαπη του για την οικογενεια που ο ιδιος εχει φτιαξει..αλλιως ποιο το νοημα να κανει μια οικογενεια κι εναν γαμο εαν δεν ειναι καν αισθηματικα ετοιμος και προθυμος να δεσμευτει ετσι? Εαν ξεκινησει καλα και στη πορεια δει οτι δεν ειναι για τετοια, τοτε πρεπει εγκαιρα να υπαρχει η ωριμοτητα για τη καταλληλη αποφαση. Οταν ομως δυο ανθρωποι παντρευονται και κανουν παιδια, εγω δεν θεωρω οτι κανει ‘χαρη’ ο ενας στον αλλον με το να δειχνουν σεβασμο και εκτιμηση..εγω αυτα τα θεωρω αυτονοητα και βασικα πραγματα εφοσον παντα η συμβιωση κι ο γαμος μεταξυ τους ειναι ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ και συναινετικος και οχι επιβαλλομενος απο αλλους κι εφοσον κιολας δεν υπαρχουν καταστασεις βιας οπου ετσι κι αλλιως ο γαμος σημαινει οτι ειναι τουλαχιστον μια σκετη αποτυχια επομενως δε μιλαμε καν για ευγενη αισθηματα.
Αλλα ακομα κι οταν δεν εισαι ερωτευμενος/η με τον/την συντροφο σου, οταν ειστε σε εναν συνειδητο και μη κατεστραμμενο γαμο, δεν πρεπει και οι δυο συντροφοι να δειχνουν σεβασμο και να νοιαζονται ο ενας για τον αλλον? Αυτο λεει κι η πιστη μου κι αυτο προσπαθησα να εξηγησω. Δεν ειναι θεμα ‘υποχρεωσης’, ειναι η διασαφηνιση των αυτονοητων θεματων. Η πιστη μου λεει οτι εφοσον δυο ανθρωποι αποφασισουν να παντρευτουν, ειναι αυτονοητο οτι για να το κανουν αυτο, θα πρεπει να ειναι αισθηματικα ετοιμοι και προθυμοι να ειναι ‘ενα’ με τον συντροφο τους..αλλιως ποιο το νοημα? Σε αντιθεση με τη κοινωνια μας, η πιστη δεν παιρνει τον γαμο και την οικογενεια ως κατι το ‘απλο’ και καθημερινο αλλα ως πραγματα πολυ σοβαρα και σημαντικα, και γι’αυτο το εξηγησα στον ανωνυμο σχολιαστη. Σε καμια περιπτωση δε θα θεωρουσα οτι τετοια αισθηματα μπορουν να επιβληθουν..αλλωστε ξερω απο πρωτο χερι τι παει να πει εξαναγκασμος και καταπιεση. Και ηταν η πιστη μου αυτη που πρωτη με βοηθησε να καταλαβω τη τεραστια διαφορα αναμεσα σε μια τετοια πατρικη σχεση και σε μια υγιη..
Πάντως από τα σχόλια που διαβάζω οι περισσότεροι νομίζουν ότι απλά είναι θέμα χαρακτήρα, ξεκίνησα να διαβάζω από ξενα σάιτ για το θέμα, και όλα λένε ότι είναι σοβαρή διαταραχή που πλησιάζει και τα όρια της ψυχοπαθειας, δεν είναι καθόλου μα καθόλου απλά ο χαρακτήρας του ατόμου οπότε μη το ρίχνουμε εκεί ώστε να το βλέπουμε ως κάτι όχι και τόσο σοβαρο, το πιο πιθανό η γεννήθηκε έτσι, η τον κουρδισαν σε πολύ μικρή ηλικία, οπότε δεν υπάρχουν και περιθωρια βελτίωσης, απλά φεύγεις και ξεκόβεις οποιαδήποτε επαφή, και αφού φύγεις ξεκινάς θεραπεία, αλλιώς δεν έχει νοημα.
Εγώ είμαι 38 και το συνειδητοποιησα, ευτυχώς, είχα λάβει ήδη τα μέτρα μου για να φύγω, και ελπίζω να το καταφέρω, αλλά στο εξωτερικό, εδώ ήμουν πάντα στα όρια της κατάθλιψης, ένιωθα τεράστιο κενό μέσα μου, θολούρα κλπ, και είναι η μάνα μου, ο πατέρας μου που ήταν ο καλός της υπόθεσης έχει πεθάνει εδώ και τρία χρόνια.
Εμένα και της αδερφής μου μια αγκαλιά ένα χάδι δεν μας έχει δώσει ποτέ, μόνο φωνές και επικρίσεις, πάντα μεστό σπίτι να προσέχεις μην κανεις οποιαδήποτε φασαρία, να κουνήσεις πράγματα από τη θέση τους κλπ, ένα άρθρο έλεγε ότι ουσιαστικά αυτοί οι άνθρωποι έχουν σταματήσει στην ηλικια των πέντε χρονών, από εκεί που είχα χαμηλή αυτοεκτίμηση, όταν διάβασα τελικά τι αντιμετώπιζα κατάλαβα ότι είμαι και πολύ δυνατός, επίσης να πω ότι συνήθως τέτοιοι άνθρωποι είναι ανεξέλεγκτα οξύθυμοι και πολλές φορές μπορούν να φτάσουν στο φόνο, οι φόνοι πολλές φορές παιδιών συζύγων που ακούμε στις ειδήσεις είναι από άτομα με τέτοια διαταραχή, οπότε οποίος επιβιώνει σε πρώτη φάση είναι ήρωας, να το λέτε αυτό!
Δημήτρη, καλησπέρα!
Φυσικά και πρόκειται για μια ιδιαίτερα σοβαρή διαταραχή που έχει εκτεταμένες επιπτώσεις σε αυτούς που γίνονται αποδέκτες της… Φυσικά και μπορεί να αλλάξει μια τέτοιου είδους προσωπικότητα, μέσα όμως από μια μακροχρόνια και επίπονη προσπάθεια, αν, για κάποιον λόγο, θελήσει να την επιχειρήσει…
Δεν ξέρω ακριβώς τι εννοείς λέγοντας “…δεν είναι καθόλου μα καθόλου απλά ο χαρακτήρας του ατόμου οπότε μη το ρίχνουμε εκεί ώστε να το βλέπουμε ως κάτι όχι και τόσο σοβαρό…”.
Ας μην μπλέξουμε με ορολογίες γιατί δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Μιας και το αναφέρεις όμως, θα πω σύντομα πως ο χαρακτήρας δεν είναι κάτι απλό, αλλά το μείγμα ταμπεραμέντου (δηλαδή γενετικών παραγόντων) και των κοινωνικών και μορφωτικών στοιχείων/συνηθειών που έχουμε οικειοποιηθεί.
Ο χαρακτήρας είναι, επίσης, και το αποτέλεσμα των βιωμάτων και των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που έχουμε στη ζωή μας, διαμέσου των οποίων μαθαίνουμε πράγματα και συνήθειες. Όλα αυτά που μαθαίνουμε επηρεάζουν το ταμπεραμέντο και τις βιολογικές μας προδιαθέσεις. Τις ρυθμίζουν και τις προσαρμόζουν κάτι που διαμορφώνει την προσωπικότητά μας. Αυτός είναι ο λόγος που λέγεται πως ο χαρακτήρας έχει τις ρίζες του στην κουλτούρα, δηλαδή στο πολιτισμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώνεται…
Καλή σου συνέχεια και καλή δύναμη στον αγώνα σου.
Ναι ενοω ότι για μένα ο χαρακτήρας προσδιορίζει τη συμπεριφορά όταν είναι υγιής, αλλά όταν μιλάμε για ψυχοπαθολογία και συμπτώματα που είναι τα ίδια σε όλο το κόσμο σε άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή τότε δεν ξέρω αν πρέπει να κάνουμε αναφορά, εγώ δηλ καταλαβαίνω και αναγνωρίζω κάποιον ως χαρακτήρα όταν δεν πάσχει από κάτι, οπότε η συμπεριφορά του και οι πράξεις του προσδιορίζονται ξεκάθαρα από το ποιος ειναι και το πώς έχει μεγαλώσει, δεν ξέρω αν έγινα κατανοητός, αλλά ναι και αυτα που αναφέρεις σωστά είναι, σ ευχαριστώ πολυ, να σε καλά
Επίσης μη ξεχάσω, επειδή διαβάζω και ένα βιβλίο για το θέμα, ότι συνήθως δεν επιδέχεται βελτίωσης, πρώτον γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο να αποδεχτούν ότι έχουν κάτι, και δεύτερον αν το κάνουν είναι μόνο για τα μάτια του κοσμου, το επισημαίνω αυτό γιατί είναι πολύ σημαντικό, και μπορεί κόσμος να χάνει το χρόνο του προσπαθώντας, δεν κανεις καμία προσπάθεια, προχωράς με τη ζωή σου και τέλος.
Πολύ σωστός, Δημήτρη!
Κάτι που είναι επίσης σημαντικό και χρήσιμο, είναι να προσέχει κανείς στο παιχνίδι που παίζουν σχετικά με την εναλλαγή τρομοκρατίας – οίκτου. Όταν δεν τους περνάει η τρομοκρατία, προσπαθούν να σε κάνουν να τους λυπηθείς. Αυτό είναι βούρδουλας για τις ευαίσθητες ψυχές. Πρέπει να μάθει κανείς από νωρίς να τους προκαλεί τον πόνο που προκαλούν και να τους πληρώνει με το ίδιο νόμισμα, ενώ ταυτόχρονα ανοίγει ο ίδιος το δρόμο του προς την ελευθερία του.
Επίσης, ποτέ μην έχει κανείς ενοχές να εγκαταλείψει για πάντα αυτές τις drama queens. Η απομόνωση είναι ότι τους καθιστά ανίκανους να κάνουν περισσότερο κακό.
Το άρθρο σας είναι πολύ πλήρες, τόσο χρήσιμη η κατάθεση αυτή!
Στο σημείο που μιλάτε για την καθοδήγηση ενός έμπειρου κι ειδικά εκπαιδευμένου ψυχοθεραπευτή, θα ήθελα να καταθέσω τη δική μου εμπειρία ως θεραπευόμενη για 8 χρόνια από πανάκριβο ψυχίατρο στην περιοχή της λεωφ. Βασ. Σοφίας:
Ο άνθρωπος μου έκανε περισσότερο κακό απ’ ότι καλό. Όταν τολμούσα να εκφράσω την απόγνωση και την απελπισία που ένιωθα τόσο ως προς τα βιώματά μου, όσο και ως προς την έλλειψη know how που είχα για να κάνω όμορφη τη ζωή μου, ο τύπος μου έβαζε τις φωνές.
Η μειωμένη μου αυτοεκτίμηση με έκανε να σταματήσω να μιλάω για το πόσο υποφέρω συναισθηματικά και το πόσο πολύ θα ήθελα να μην ζω, προκειμένου να μην τον θυμώνω, μήπως και με βοηθήσει να εξέλθω από την κόλαση που ζούσα. Αυτό φυσικά τον βόλευε πολύ.
Τελικά η συνεργασία μας διεκόπη όταν εξεράγη και με κατηγόρησε για ανικανότητα συγχώρεσης, μόλις του είπα πως λίγες μέρες πριν την τρέχουσα συνεδρία, κατάφερα ν’ αντιμετωπίσω την σαδίστρια μητέρα μου βρίζοντάς την και δηλώνοντάς της σταθερά πως όχι μόνο δεν την φοβάμαι, μα μπορώ να φροντίσω να την αναλάβει η δικαιοσύνη.
Του άφησα άλλες 2 συνεδρίες για να ζητήσει συγγνώμη. Δεν το ‘κανε ποτέ. Όταν του ανακοίνωσα τη λήξη της συνεργασίας μας, εξεπλάγη και αράδιασε παιδαριώδη επιχειρήματα που του κατέρριπτα με δύο λέξεις. Στο τέλος παραδέχτηκε “δίκιο έχετε”. Του είπα πως όταν έρχεται ένας άνθρωπος για θεραπεία, δεν έρχεται για να μονομαχήσει λεκτικά μαζί σας, ώστε να σας στριμώξει και να παραδεχτείτε το δίκιο του. Άλλη είναι η δουλειά του θεραπευτή.
Το δικό μου μήνυμα μετά από χρόνια νεκρά και λεφτά πεταμένα σ’ έναν χειριστικό εκμεταλλευτή: προσοχή στο σε ποιον εμπιστεύεστε τον εαυτό σας.
Ελάχιστοι είναι οι πραγματικά ειδικοί, ελάχιστοι είναι οι πραγματικά εκπαιδευμένοι κι ακόμη πιο λίγοι εκείνοι που έχουν παρόμοιες εμπειρίες κακοποίησης με αυτές του θεραπευόμενου, ώστε όντως να σας βοηθήσουν να σηκώσετε το βάρος σας. Οι περισσότεροι προτιμούν να μην ξέρουν γι’ αυτό το βάρος και το κόστος του.
Κατερίνα, χαίρομαι που βρήκες το άρθρο χρήσιμο.
Σημαντική, επίσης, η κατάθεσή σου όσον αφορά στην ψυχοθεραπευτική σου εμπειρία. Κατάφερες, τελικά, να απεγκλωβιστείς, κι αυτό απαιτεί πολύ μεγάλο ψυχικό σθένος και κουράγιο. Δεν είναι καθόλου εύκολο για κάποιον, που δεν έχει βιώσει μια μακρόχρονη ψυχοθεραπευτική εμπειρία, να κατανοήσει πόσο δύσκολο είναι για τον θεραπευόμενο να αμφισβητήσει ανοιχτά τον θεραπευτή του, ιδιαίτερα όταν έχει τόσο περίπλοκη σχέση με το γονιό του, όπως είχες εσύ. Ο φόβος της απόρριψης και της εγκατάλειψης είναι πάντα παρών και παραλυτικός…
Είναι αλήθεια πως το να είναι κάποιος θεραπευτής -ιδιαίτερα εδώ στην Ελλάδα, όπου δεν υπάρχει ο απαραίτητος έλεγχος και οι απαραίτητες ασφαλιστικές δικλείδες, και όπου ο καθένας είναι αυτό που δηλώνει- δεν αποτελεί εγγύηση της επάρκειάς του. Μερικές φορές, μάλιστα, κάποιοι θεραπευτές μπορεί να έχουν ακόμα και σοβαρότερα προβλήματα από αυτά των πελατών τους…
Τέλος, θα αναφερθώ σε αυτό που αναφέρεις στο τέλος του σχολίου σου. Για να μπορεί ένας θεραπευτής να βοηθήσει αποτελεσματικά κάποιον που απευθύνεται σε αυτόν, δεν είναι καθόλου απαραίτητο να έχει βιώσει κι ο ίδιος κάτι ανάλογο στην προσωπική του ζωή. ΑΝ ήταν έτσι, αλλοίμονό μας. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι ψυχωσικοί θα έπρεπε να ψάχνουν και να ρωτούν κάθε θεραπευτή στον οποίο απευθύνονται για το οικογενειακό του ιστορικό και, αν αυτός/αυτή έχει περάσει ψύχωση ή αντίστοιχα μανιοκατάθλιψη, φοβίες,
ψυχαναγκασμούς, κρίσεις πανικού και δεκάδες άλλες λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές, ψυχικές διαταραχές, και τότε μόνο να τον εμπιστεύονταν…
Αυτό δεν συμβαίνει πουθενά στον πλανήτη. Τότε, θα έπρεπε να αναγράφουμε, εκτός των σπουδών ή/και των όποιων άλλων εφοδίων/προσόντων μας ως θεραπευτές, και το ατομικό ψυχιατρικό μας ιστορικό για να γνωρίζει ο κάθε ενδιαφερόμενος για θεραπεία, αν έχει βρει τον “σωστό” θεραπευτή…
Μια τέτοιου είδους “έρευνα αγοράς” θα ήταν πρακτικά αδύνατη. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ να έχει βιώσει ο θεραπευτής κάτι ανάλογο. Απαραίτητη είναι μια πολύ καλή εκπαίδευση και εμπειρία από ανάλογα περιστατικά. Ως άνθρωποι, εάν έχουμε μια ικανοποιητική ψυχική ισορροπία, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ως μέσο κατανόησης του άλλου την έμφυτη ικανότητά μας να συναισθανόμαστε και να μπορούμε “να μπαίνουμε στα ρούχα του άλλου”. Αυτό, σε συνδυασμό με μια καλή εκπαίδευση και προσωπική θεραπεία, φθάνει και περισσεύει.
Με την ίδια λογική, θα έπρεπε κάποιος με καρκίνο να αναζητά γιατρό που να έχει περάσει κι αυτός καρκίνο για να τον εμπιστευθεί…
Κατανοώ πλήρως το σκεπτικό σου και σέβομαι την οδυνηρή σου εμπειρία, αλλά δεν είναι απαραίτητο αυτό που αναφέρεις.
Σου εύχομαι καλή δύναμη και καλή συνέχεια στη ζωή σου!
Διαβάζοντας το κείμενο ταυτίστηκα σε αρκετά σημεία. Είναι πολλά τα χρόνια που προσπαθώ να “κάνω διάγνωση” στον πατέρα μου. Εναν άνθρωπο καταθλιπτικό, χειριστικό με εξάρσεις μεγαλομανίας, λεκτικής και συναισθηματικής βίας. Ως θεραπευόμενη τα τελευταία 7 έτη ακόμη και σήμερα αγωνίζομαι να ξεφύγω απο την συγχώνευση, τις ενδοβολές, αν και τα τραύματα έχουν απαλύνει αισθητά κι ο χρόνος “ανάρρωσης” απο πένθη και ματαιώσεις είναι διακριτά πιο σύντομος. Τρέφω ωστόσο ακομα θυμό, στα 33 μου, προς τους γονείς μου. Ημουν το μαύρο πρόβατο, το φαινομενικά αντιδραστικό παιδί και για πολλά χρόνια δεν ήξερα ποια είμαι κι αναζητούσα την επιβεβαίωση της αξίας μου από τους άλλους. Λίγα χρόνια τώρα- με την αμυδρη πια αίσθηση ότι άργησα και με την ευγνωμοσύνη για το ότι συνέβη- αρχίζω να αντιλαμβάνομαι την συνθετότητα του καθενός από μας, του εαυτού μου του ίδιου, να προσθαφαιρώ στοιχεία συμπεριφορικά, να ακούω, να επιλέγω να υπάρχω με ηρεμία, καλύτερα ορια, συγκρότηση και αυτοφροντίδα. Αλλά εξακολουθεί να με “τρώει” το ότι δεν μπορώ να βοηθήσω τον μπαμπά μου. Που βυθίζεται στη μοναξιά, στην θλίψη και στην ματαίωση. Που δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι τον αγαπάω. Με πνίγει η αλαζονεία του, η διπολικοτητά του, οι απαιτήσεις του, το συναισθηματικό του φορτίο, η αδυναμία του να φροντίσει στοιχειωδώς τον εαυτο του, η ευθύνη που φέρω για εκείνον, ως παιδί του. Μπορώ να απομακρύνομαι απο ανθρώπινους τύπους στους οποίους βλέπω χαρακτηριστικά του, φίλους ή συντρόφους, να ασκούμαι στο να παρατηρώ. Αλλά δεν δυναμαι να αποδεχτώ ότι δεν μπορώ να τον βοηθήσω να δει μια άλλη οψη της ζωής, απλή, απαλή, ομορφη, χαρούμενη, όπου χωράνε και οι άλλοι. Και παραλληλα, είναι τόσο εξουθενωτικό να μην μπορώ να του μιλήσω με συναισθήματα, να πρέπει να προετοιμάζομαι για την κάθε συνομιλία μας, να μην μου επιτρέπεται να ειμαι εγώ. Εγω ολόκληρη. Αρνείται να επισκεφτεί ψυχίατρο, δεν αποδέχεται καν την ειδικότητα, αρνειται να δει τον ίδιο του τον εαυτό. Καλούμαι να συμβιβαστώ με αδιανόητες ενοχές για το τι θα μπορούσα ή τι μπορώ να κάνω γι’αυτόν. Γιατί είναι ο μπαμπάς μου και δεν μπορώ να τον “εγκαταλείψω” και εγώ. Κι αυτό που περισσότερο φοβάμαι είναι να μην γίνω εκείνος. Σε κάθε περίπτωση, αυτό το αρθρο με άγγιξε βαθιά και σας ευχαριστώ που το μοιραστήκατε.
Σοφία, καλησπέρα!
Κανείς μας δεν μπορεί να γνωρίζει ποιος είναι και τι πραγματικά θέλει όταν ο “καθρέφτης” μας, δηλαδή οι γονείς μας, μας έλεγε κάθε φορά που κοιταζόμασταν σε αυτόν “Απορρίπτεσαι έτσι όπως είσαι ή φέρεσαι”, “Μόνο αν γίνεις έτσι όπως σε θέλω, θα έχεις την αποδοχή και την “αγάπη” μου”. Φαίνεται πως έκανες απεγνωσμένες προσπάθειες να περισώσεις ότι μπορούσες από τον αληθινό σου εαυτό αλλά αυτό για τους γονείς σου ερμηνεύονταν ως “αντιδραστικότητα” και όχι ως η προσπάθεια ενός παιδιού που πνίγεται και προσπαθεί απεγνωσμένα να σωθεί…
Λες πως μπορείς και απομακρύνεσαι από ανθρώπους που του μοιάζουν αλλά δεν μπορείς να κάνεις το ίδιο και με τον πατέρα σου. Συνεχίζεις να καίγεσαι και νιώθεις ανήμπορη να απομακρυνθείς από τη φωτιά για να σωθείς. Αυτό για το οποίο, στην ουσία, πασχίζεις δεν είναι τόσο η επιθυμία σου να τον “σώσεις” όσο η άσβεστη ανάγκη σου για αποδοχή από αυτόν τον άνθρωπο. Κανένας μας δεν μπορεί να “σώσει” ή να “αλλάξει” κάποιον παρά τη θέλησή του, και ο πατέρας σου αρνείται πεισματικά, απορρίπτοντας αυτούς που θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν. Απλά, δεν εμπιστεύεται ΚΑΝΕΝΑΝ…
Κατανοώ απόλυτα την ανάγκη σου να θέλεις να τον βοηθήσεις και να βοηθηθείς, απαλύνοντας και τις τεράστιες ενοχές σου, λες και εσύ ευθύνεσαι για τα τεράστια ελλείμματά του ως άτομο και ως πατέρας. ΠΟΤΕ δεν σου επιτρέπονταν να είσαι αυτή που πραγματικά είσαι και όχι μόνον τώρα μαζί του. ΤΙΠΟΤΑ απολύτως δεν μπορείς να κάνεις γιατί ο πατέρας σου δεν εμπιστεύεται κανέναν και πως κάποιος μπορεί να έχει κάτι που ο ίδιος πολύ το χρειάζεται. Αυτό δεν αντέχει να το συνειδητοποιήσει. Θέλει να συντηρήσει την ψευδαίσθηση αυτάρκειάς του που του δίνει μια στοιχειώδη πρόσκαιρη ανακούφιση.
Λέγεται πως “Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος” και αυτό συμβαίνει και με τον πατέρα σου. Δεν έχει για να σου δώσει και όχι πως δεν το αξίζεις. Πένθησε, θύμωσε, κλάψε αλλά, όταν ολοκληρώσεις το πένθος σου για το ότι δεν πήρες αυτά που δικαιούσουν ως παιδί και ως άνθρωπος, στρέψου σε αυτούς που ΜΠΟΡΟΥΝ και ΘΕΛΟΥΝ να στα δώσουν γενναιόδωρα…
Θα σου πω μια ιστορία. Έτυχε να διαβάσω, πρόσφατα, μία παλιά, προ 15ετίας περίπου, συνέντευξη της Φιλανδής συγγραφέως Märta Tikkanen όπου αναφέρεται εκτενώς στον μεγάλο έρωτα της ζωής της, το σύζυγό της, και στις τρομερές συγκρούσεις τους, σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της τρικυμιώδους κοινής τους ζωής. Τα όσα διάβασα ήταν πραγματικά συγκλονιστικά και μου έφεραν στο νου, αποδεικνύοντας για μία ακόμη φορά, πως το είδος και η ποιότητα της πρωταρχικής σχέσης, που καταφέρνει να δημιουργήσει ένα μικρό παιδί με το άτομο που το φροντίζει (συνηθέστατα τη μητέρα του), το σημαδεύει ανεξίτηλα για το υπόλοιπο της ζωής του. Αυτά τα πρώιμα βιώματα και το αποτύπωμα που αφήνουν στον ψυχισμό του παιδιού θα καθορίσουν το βαθμό που κάποιος, ως ενήλικας πλέον, θα αναζητά ή θα αποφεύγει την εγγύτητα στις διαπροσωπικές του σχέσεις…
Προς το τέλος της κοινής τους ζωής, λοιπόν, και όταν αυτός είχε φθάσει πλέον στα πρόθυρα του θανάτου εξαιτίας του αλκοολισμού του, αυτή αποφάσισε να τον εγκαταλείψει. Τότε, όμως, αυτός διαγνώσθηκε με λευχαιμία. Αυτό έγινε αιτία η συγγραφέας να παραμείνει στο πλάι του για τα επόμενα πέντε χρόνια που ακολούθησαν, μέχρι το θάνατό του. Το τελευταίο διάστημα, πριν από το θάνατό του, «ξανασυναντήθηκαν» ως άνθρωποι και σύντροφοι με έναν καινούργιο τρόπο, με ειλικρίνεια και δίχως άμυνες ή τείχη ασφαλείας. Μία ημέρα πριν πεθάνει, της είπε: “Πόσο περιττά ήταν όλα όσα έκανα και ένιωθα. Ήσουν πάντα δίπλα μου, δεν τολμούσα, όμως, να το πιστέψω”…
Τα τελευταία αυτά λόγια του ετοιμοθάνατου συζύγου της συγγραφέως φωτίζουν με έναν πολύ επώδυνο, αλλά σαφή τρόπο, μια πολύ θεμελιακή αρχή της επιστήμης της ψυχολογίας, δηλαδή, της τεράστιας σημασίας της ύπαρξης (ή της επώδυνης απουσίας) μιας βασικής εμπιστοσύνης που εγκαθιδρύει ο καθένας μας ως παιδί για το άμεσό του περιβάλλον. Οι όποιες ψυχικές διαταραχές εμφανισθούν στη συνέχεια της ζωής μας και οι συνέπειές τους στην ποιότητα των διαπροσωπικών μας σχέσεων, είναι το αποτέλεσμα μιας αίσθησης που έχουμε αποκομίσει ως παιδιά, πως, δηλαδή, δεν έχουμε αγαπηθεί και γίνει αποδεκτοί, ως το μοναδικό άτομο που είμαστε, κυρίως, από το άτομο που αποτελούσε τον καθρέφτη του ποιοι είμαστε και του κατά πόσο πόσο αξίζουμε την αγάπη κάποιου. Αυτή η απουσία βασικής εμπιστοσύνης δημιουργεί ένα αίσθημα βαθιάς ανασφάλειας και αόριστου άγχους που, στην ουσία, αντιπροσωπεύει την αίσθηση του παιδιού πως είναι μόνο και αβοήθητο σε έναν κόσμο που βιώνεται ως, εν δυνάμει, άκρως απειλητικός…
Σου εύχομαι από καρδιάς, ΚΑΛΗ ΔΥΝΑΜΗ στον αγώνα σου.
Συγχαρητήρια για το άρθρο σας, με βοήθησε να νιώσω μια βαθειά αναδρομική ανακούφιση! Είμαι 42 ετών, με δική μου οικογένεια όμως εξακολουθώ να βιώνω τις τοξικές επιπτώσεις της εξάρτησης που οι ίδιοι επεδίωξαν να υπάρχει για να με φορτώνουν αδιάκοπα με ενοχές. Εδώ και λίγο καιρό ανακάλυψα τον όρο και άρχισα την αναζήτηση γύρω από αυτό το θέμα. Ενώ εξωτερικά στον περίγυρο ίσως δεν έγινε ποτέ αντιληπτός ο βαθμός του προβλήματος, εμένα με είχε οδηγήσει να φλερτάρω πολύ επικίνδυνα με την αυτοχειρία στην ευαίσθητη ηλικία των 17-18. Απίστευτα αδιέξοδα! Μοναχοπαίδι αλλά όχι πάντα..μόνο μετά τα πρώτα 22 χρόνια. Πιο πριν μεγάλωμα με αδερφάκι με σοβαρότατη αναπηρία που τελικά απεβίωσε και το οποίο άθελά του συγκάλυπτε το πρόβλημα των γονέων αφού για όλα το φορτίο ανήκε στο δικό του πρόβλημα.. Δόξα Τω Θεώ είμαστε εδώ!
Καλησπέρα σας!
Χαίρομαι που το άρθρο αυτό συνέβαλε στο να συνειδητοποιήσετε και να αποσαφηνίσετε το είδος της σχέσης σας με τους γονείς σας, κάτι που σας έκανε να νιώσετε μεγάλη ανακούφιση.
Καλή σας συνέχεια!